Nöbetçi Eczaneler
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, TV 100’de katıldığı canlı yayın programında önemli açıklamalarda bulundu. Enflasyonun bu yıl yüzde 24’e düşmesini hedeflediklerini söyleyen Mehmet Şimşek, “Yılın ilk ayında enflasyonun yüzde 5 olarak çıkması beraberinde birtakım tartışmalar getirdi. Ocak ayındaki bu enflasyon son 4 yılın ocak aylarındaki en düşük enflasyondur. 3,5-4’lük bir enflasyon bekleniyordu. Burada tek seferlik denilebilecek rakamlar var” diye konuştu.
Bakan Şimşek, TÜİK sepet ağırlıklarını değiştirdi ve buradan bir ilave enflasyon geldi. Birkaç yıldır muayene fiyatlarında bir değişiklik olmamıştı, sağlıktaki değişikliklerin 0,6’lık bir etkisi oldu. Belediyelerin şebeke suyuna yaptığı zammın 0,4 puanlık etkisi var. Bütün bunlar dikkate alındığında enflasyonun ana hedefteki düşüşünde bir değişiklik yok. 2023’ün sonunda yüzde 65, geçen sene yüzde 44 olan enflasyonun, bu yıl ise yüzde 24’e düşmesini öngörüyoruz. Enflasyondaki düşüş fiyatların düşüşü olarak algılanmamalı ama. Fiyatların artış hızının yavaşlaması olarak okunmalı” ifadelerini kullandı.
“Yüksek olan hizmet enflasyonu”
Hizmet sektörü enflasyonunun yüksekliğine dikkat çeken Şimşek, 2025 için enflasyon hedefleriyle ilgili önemli açıklamalarda bulundu. “Temel mallar yüzde 24, gıda dahil mal enflasyonu yüzde 33,6 seviyelerinde. Ancak yüksek olan hizmet enflasyonu. Bu, çoğu ülkede görülen bir durum; çünkü geçmiş enflasyon oranları göz önünde bulunduruluyor. Ocak ayında kira artışları yıllık %100’ü aşarken, eğitimde de benzer bir artış yaşanıyor. Bu kalemler, geçmişteki yüksek enflasyon baz alındığı için yüksek. Şimşek, önümüzdeki dönemde kararlı bir şekilde uygulanacak programla 2025 yılı enflasyonunu yüzde 30’un altına çekmeyi ve 2026’da tek haneli enflasyona ulaşmayı hedeflediklerini belirtti.
“En önemli hayat pahalılığı bileşeni kiralar”
Türkiye’nin en önemli ekonomik sorununun hayat pahalılığı olduğunu söyleyen Şimşek, “Nüfusumuzun yaklaşık yüzde 82,7’si şehirlerde yaşıyor. Bence en önemli hayat pahalılığı bileşeni kiralar. Ev sahipliği oranı yüzde 56’larda. Son yıllarda gerek konut fiyatlarının hızlı yükselmesi, gerekse kiraların hızlı yükselmesiyle vatandaşımızın hayat pahalılığından kastı kira oluyor. Konut arzını artıracak ciddi bir çaba içindeyiz. Sosyal konutlar, yerinde dönüşüm, kentsel dönüşüm, tüm bu konularda bütçeden çok ciddi bir destek veriyoruz. İnanıyorum ki birkaç yıl içinde çok ciddi bir sosyal konut seferberliğine gireceğiz. Devletimizin desteklediği ve vatandaşımızın çok rahat erişebileceği konutlardan bahsediyoruz” diye konuştu.
“Enflasyonla mücadelede önemli başlıklardan biri gıda arzı”
Enflasyonla mücadelede önemli başlıklardan birinin de gıda arzı olduğunu dile getiren Şimşek, “Türkiye’de tarımsal üretimde iyiyiz ama tarladan nihai tüketiciye ürün giderken abartılı fiyat artışları var. Bir sürü aracı şirket kurulup fiyatları katlıyorlar. Olay sadece lojistik meselesi ve fire meselesi değil. Konu tarladan markete ulaşana kadar bir sürü aracının olması ve bunların bir kısmının da suni yani fiyatların şişirilmesi için yapılması” ifadelerini kullandı.
“Vatandaş şikayetinde haklı”
Vatandaşın hayat pahalılığı konsuundaki şikayetlerinde haklı olduğunu söyleyen Mehmet şimşek, “Enflasyon adaletsiz bir vergi gibidir. Özellikle sabit ve dar gelirlileri vurur. Enflasyon en büyük kötülüktür. Mutlaka enflasyonla mücadele edilmelidir. Vatandaşımız müsterih olsun, köklü bir çözüm peşindeyiz. Bütün dünyada mücadele zaman alıyor. Pandemi sonrası Avrupa ve Amerika’da da enflasyonda artış görüldü. Yüzde 9-10’lara çıkan enflasyonu 2-3’e düşürmeleri 3 yıldan fazla süre aldı. Enflasyondaki düşüş sürecek” şeklinde konuştu.
Açıkladığımız ve uyguladığımız tasarruf tedbirleri çok ciddi sonuç verdi
Kamu harcamalarında tasarruf yapılmadığı eleştirileri hakkında da açıklamalarda bulunan Şimşek, “Gelen eleştirilerin aksine kamuda ciddi bir tasarruf yapılıyor. 2013-2023 arasına gidelim. Bizim programımızdan önce 100 lira olarak hedeflenen harcama 109 lira olarak sonlanmış. 10 yılın ortalaması bu. 2024 yılında 100 lira olarak öngörülen kamu harcaması 97 olarak gerçekleşti. Harcama disiplinini tesis ettik, tasarruf yaptık ve bütçenin ötesine geçilmesine de hiçbir şekilde izin vermedik. Açıkladığımız ve uyguladığımız tasarruf tedbirleri çok ciddi sonuç verdi ve bunu sürdüreceğiz. Bu yılın mayıs haziran ayına giderseniz piyasa yüzde 10 civarında bir bütçe açığı bekliyor. Bu çok yüksek bir açık olurdu, Türkiye bunu yönetemezdi. Biz bu açığı yüzde 4.9’a çektik. Yani piyasanın beklentisin altına çektik. Bu yıl da bütçe açığını yüzde 3 civarına düşüreceğiz” dedi.
Eksi 61’den artı 65’e”
Merkez Bankası’nın döviz rezervinin arttığını ifade eden Şimşek, sözlerini şöyle sürdürdü
“Program öncesi Merkez Bankası’nın swap hariç net rezervi eksi 61 milyar dolardı. Şuan Türkiye’nin net rezervi 65 milyar doların üzerine çıktı. Eksi 61’den artı 65’e… Brüt de 166 milyar doların üzerine çıkmış durumda. Başka bir konu ülkenin kredi risk primi (CDS). Mayıs 2023’e gidin, Türkiye’nin CDS’i 700 baz puanın üzerine çıkmıştı. Şu an 254 oldu. Bizim en iyi gördüğümüz seviyeler 118-120 civarlarıydı. Şu anki hedefimiz 200’ün altına inmesi. Bu önemli çünkü yurt dışından firmalarımız borçlandıkları zaman benzer vadeli Amerikan veya Avrupa tahvillerinin faizini alıp üzerine risk primi ekliyorlar. 2023 Mayıs ayında 5 yıl vadeli dolar cinsinden tahvilimizin faizi yüzde 11’e çıkmıştı, şu an yüzde 6,5 civarı. Dış borçlanma maliyetimiz düşmüş neredeyse yarı yarıya. Risk primimiz düşmüş yine aynı şekilde. Biz üstelik bize benzeyen ülkelerden 10 kat risk primini daha fazla aşağı çekmişiz.”
“6 haftadır kesintisiz KKM düşüyor”
Kur korumalı mevduat (KKM) uygulamasını sonlandırmakta kararlıyız diyen Bakan Şimşek, “Merkez Bankası’yla istişarelerimizde muhtemelen en geç bu senenin ilk yarısında tüzel kişilere ilişkin KKM uygulamasına son vereceğiz. Zaten KKM’yi cazip olmaktan çıkarttık. Eskiden şirketlerin tam bir vergi muafiyeti vardı. Şimdi ise onların vergi istisnasını kaldırdık. Bireyler açısından 0 stopaj vardı, bunu 6 ay vadeliye kadar yüzde 15’e çıkardık. Kurla piyasa faizi arasında önemli bir fark oluşmuyor. Dolayısıyla KKM’nin bir anlamı kalmadı getiri anlamında. Biz piyasaları bozmadan bu çıkış sürecini yumuşak şekilde başaracağız dedik. Bunların hepsi zaman alıyor ama sonuç alıyoruz. 76 haftadır kesintisiz KKM düşüyor. 30 milyar doların altına indi” diye konuştu.
“Bu dönemin en önemli özelliği sürekli sahada olacağız”
Kayıt dışılık konusunun Türkiye’nin en büyük sorunlarından biri olduğunu söyleyen Şimşek, sözlerine şöyle devam etti:
“Bu sadece bir gelir kaybı meselesi değil. Vergi oranlarını artırmaktansa artık tamamen kayıt dışı çalışan işletmeleri kayıt altına alarak bütçe açığını azaltmak istiyoruz. 2025’te kapısını çalmayacağımız hiçbir mükellefin olmayacağını ilan etmek istiyorum. Bu dönemin en önemli özelliği sürekli sahada olacağız. Denetimlerimizi ölçek gözetmeksizin gerçekleştiriyoruz. 2024’te başladık buna. 1.2 milyon denetim uygulaması yaptık. Sonuç da almaya başladık. Bu yıl bunu katlamak istiyoruz. Özellikle Maliye’de bazı birimleri kapatıp oradaki elemanlarımızı kurslara tabi tutup sahada kullanacağız. Tüm organize sanayi bölgelerinin, hallerin, sanayilerin giriş çıkışlarına çadır kuracağız tabiri caizse. Her sektörde istisnasız kayıt dışılık görüyoruz.”
Serbest çalışan avukatlar ortalama 17 bin 805 lira aylık gelir beyan etmiş.
“Örneğin 2023 yılında bir kuyumcu aylık 16 bin 46 lira gelir elde ettiğini beyan etmiş. Bugünkü rakamlarla bir asgari ücrete denk geliyor. Serbest çalışan avukatlar ortalama 17 bin 805 lira aylık gelir beyan etmiş. Serbest çalışan doktorlardan ortalama yine aylık beyan edilen gelirin 27 bin 376 lira olduğunu gördük. Geçen yıl Meclis bir kanun çıkardı ve hasılat tespiti imkanı verdi bize. Ekipler kayıt dışılıktan şüphelenilen müesseseye gidip sabahtan akşama kadar orada durup tüm hasılatı tespit edecekler. Kanuna göre şimdi değişik günlerde, aylarda yılda 12 kez farklı müesseselere gidip hasılat tespiti yapacağız ve sonra işletmeye bunun uyarısını yapıp izahını isteyeceğiz. Mükelleflerimizin lehine olan şey biz gelmeden hasılatlarını düzeltmeleri olacaktır.”
“Asgari ücret tamamen vergi dışı bırakıldı”
Asgari ücretin vergi dışı olduğunu belirten Hazine ve Maliye Bakanı Şimşek, “AK Parti hükümetleri döneminde asgari ücreti tamamen vergi dışı bıraktık. Bunun dışında mesela basit usulde esnaf var. 850 bin esnaf vergiden muaf şu anda. Aşağı yukarı temel bütün gıda ürünlerini yüzde 1 KDV’ye tabi tuttuk. Çiftçilerimiz için yemde ve gübrede sıfır vergi var. Kurumlar Vergisi’ni şirketler veriyor. Yüzde 25’e çıkarttık. Bankaların Kurumlar Vergisi ise yüzde 30’a çıkarıldı. Yap İşlet Devret projeleri var, burada da Kurumlar Vergisi yüzde 30’a çıkarıldı. Bundan sonra çok uluslu şirketlerin yüzde 15 Kurumlar Vergisi vermesi yönünde bir düzenleme yaptık” dedi.