Yapay zeka ve duygular: YZ çoktan kazandı mı?

Bir önceki yazımızda yapay zeka (YZ) yazılımları ve duyguların tespit edilmesine yönelik gelişmeleri tartışmıştık. Konuyu, gündelik hayatımızda yer alan ancak pek de farkında olmadığımız uygulamalar üzerinden genişletmeye çalışalım.

Hepimizin bildiği üzere, Donald Trump ile Volodymyr Zelensky arasında 28 Şubat 2025’te diplomatik bir görüşme gerçekleşti. Söz konusu görüşme, ilgililerin sözleri, beden dilleri, üslupları, diplomatik nezaket vb. bakımlardan çok tartışıldı. Sonrasında görüntüleri milyarlarca kez izlenen toplantı, tüm dünyadan farklı tepkilere neden oldu.

Türk bilim insanları tarafından gerçekleştirilen bir araştırmada, CNN ve Fox News televizyon kanallarının YouTube hesaplarında yer alan görüşmeye ait videolara yapılan yorumlara ilişkin duygu analizi yapılarak insanların olay ile ilgili duygu yönelimlerini anlamak ve algılarını tespit etmek amaçlanmıştır. Bunun için YouTube’da yer alan dört video ve söz konusu videolara farklı milliyetlere mensup kişilerce yapılan 226.000 yorum, ChatGPT-4.5 kullanılarak, makine öğrenmesi aracılığıyla duygu analizi yapılarak gözden geçirilmiştir.

Basitçe anlatmak gerekirse, duygu analizi; doğal dil işleme, metin analizi vb. yöntemlerle bir metin, video veya ses dosyasında yer alan mesajların olumlu, nötr veya olumsuz duygusal içeriğe sahip olma bakımından kategorize edilmesini sağlar. Bir başka deyişle, bilgisayar uygulamaları aracılığıyla konuşmaların, mesajların, metinlerin duygusal tonu incelenir ve olumlu, olumsuz, nötr olarak tanımlanır.

Araştırma sonuçları, Trump ile Zelensky görüşmesine ilişkin yorumların %45,73’lük kısmının negatif, %35,06’lık kısmının pozitif, %19,21’lik kısmının ise nötr olduğunu ortaya koymuştur.

Sonuçlar elbette insan psikolojisi gereği, olumsuz yorumların olumlulardan fazla olabileceği; duygu ve düşüncelerin içinde bulunulan bağlamdan bağımsız olamayacağı vb. pek çok açıdan tartışılabilir. Ancak burada önemli olan husus, bir video, ses veya metin dosyasının içerdiği duygusal tonun YZ tarafından oldukça isabetli biçimde ölçümlenebilmesi ve kategorize edilebilmesidir.

Söz konusu işlem uzun süredir pazarlama faaliyetlerinde kullanılmaktadır. Böylelikle firma, marka, ürün, etkinlik vb. akla gelebilecek her türlü unsurun tüketiciler nezdinde hangi duygusal karşılığı bulduğu anlaşılmaya çalışılmakta, geliştirme çalışmaları o yönde sürdürülmektedir. Değişen şey, YZ’nin oyuna dahil olmasıdır. YZ modelleri geliştikçe, öğrendikçe çok daha iyi “okumalar” yapabileceği ortadadır.

YZ gelişimine sadece rasyonel düzlemde değil, aynı zamanda duygusal bağlamda da bakmakta yarar bulunmaktadır. Bir taraftan satranç Büyükustalarını mağlup edebilen, diğer taraftan insan duygularını tanıyabilen, anlamlandırabilen ve ona göre hareket tarzı oluşturabilen bir yapı adım adım oluşmaktadır.

Geleceğin çok enteresan olacağını düşünmek için pek çok sebebimiz var.

Kaynak: Kalaman, S. (2025). Sentiment Analysis of YouTube Video Comments Using Artificial Intelligence: The Case of Trump-Zelensky Meeting. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24(52), 356-379.