Nöbetçi Eczaneler
Marmaris’te, Sinpaş Kızılbük Termal Sağlık Merkezi’nin dev inşaatı, çevreciler ve yerel yöneticiler tarafından sert bir şekilde karşılanıyor. 1.300 zaman paylaşımı birimi, bir otel, termal spa ve alışveriş merkezi içeren proje, bölgedeki altyapıyı zorlayacağı ve doğal dengeyi bozacağı gerekçesiyle eleştiriliyor. Belediye Başkanı Acar Ünlü, projeye karşı açtığı hukuki mücadeleyi sürdürüyor ve mahkemelerin vereceği kararı bekliyor.
Bloomberg’den Taylan Bilgiç’in haberine göre, Türkiye’nin Akdeniz kıyısındaki Marmaris, ülkenin en sevilen turistik yerlerinden biridir. Özellikle İngilizler ve Ruslar olmak üzere ziyaretçiler, plajları, kristal suları ve çam ormanları için şehre akın ediyor. Güney Ege Turistik Otelciler ve İşletmeciler Derneği, geçen yıl bölgeyi bir milyon turistin ziyaret ettiğini tahmin ediyor. Çoğu, kıyı şeridini dolduran yüzlerce küçük otel ve pansiyonda kalıyor.
Yeni nesil muhafazakar bir tatil konsepti” olarak adlandırdığı şeyin bir parçası
1996’dan beri, Türkiye’nin diğer turistik yerlerine hakim olan devasa tatil komplekslerini büyük ölçüde dışlayan bir milli park olarak ilan edilen Marmaris. Sinpas geliştirmesi göze çarpıyor. Tamamlandığında, 1.300’den fazla zaman paylaşımı birimi, 206 odalı bir otel, bir termal spa, bir su parkı ve bir alışveriş merkezi içerecek – hepsi de sahibi olan İstanbul’da listelenen Kızılbük GYO’nun “yeni nesil muhafazakar bir tatil konsepti” olarak adlandırdığı şeyin bir parçası.
Şirket, ilk ziyaretçileri nisan ayında ağırlamayı planladıklarını belirtirken, çevreciler ve yerel siyasetçiler, projenin kıyı şeridini ve ormanlarını bozacağı ve Marmaris’in altyapısını zorlayacağı gerekçesiyle yıllardır durdurulması için mücadele veriyor.
Sinpaş gibi büyük projeleri durdurmak Türkiye’de zordur
Türkiye’de büyük projelerin durdurulması oldukça zor bir durumdur. Son yirmi yıl boyunca, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın hükümetleri, inşaat sektörünü ekonomik planlarının temel taşlarından biri haline getirdi. Emek yoğun sektör, işsizlik oranlarını denetlemekte önemli bir rol oynarken, inşaatçılara vergi teşvikleri ve maliyetli kamu-özel sektör ortaklıkları aracılığıyla milyarlarca dolarlık altyapı projeleri için sözleşmeler verildi. Havaalanları, köprüler, otoyollar ve hastaneler gibi projelerle inşaat sektörü desteklendi. Ayrıca çevresel düzenlemelerde yapılan esneklikler, geliştiricilere daha rahat bir çalışma ortamı sundu.
KPMG, inşaatın bu yıl Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasılasının %7’sini oluşturmasını bekliyor
İstanbul Üniversitesi’nde ekonomist olan Murat Birdal, “Erdoğan, kaynakları inşaata akıtarak tüm ekonomiyi harekete geçirebileceğini keşfetti” dedi. Ham sayılarla, inşaat patlaması sonuç veriyor: KPMG, inşaatın bu yıl Türkiye’nin gayri safi yurt içi hasılasının %7’sini oluşturmasını bekliyor, 2021’deki %5,1’den yukarı. Ancak bu, Marmaris gibi yerlerde gerginlik yarattı.
Sinpaş tatil köyüne karşı kampanyanın liderleri arasında, Marmaris Belediye Başkanı Acar Ünlü de var. Aksi takdirde yumuşak konuşan 44 yaşındaki ünlü, kasabanın altyapısını zorlayacağını söylediği “beton ormanına” karşı muhalefetinde sert. Ofisinde verdiği bir röportajda, “Atıkları nasıl boşaltılacak? Arabalarını nereye koyacaklar? Suyu nasıl elde edecekler?” dedi.
Sahadaki 58 izni iptal etti ve yaklaşık 78 milyon dolar değerinde para cezası kesti
Aralık ayından bu yana Unlu’nun yönetimi, geliştirmeyi durdurmak amacıyla sahadaki 58 izni iptal etti ve yaklaşık 78 milyon dolar değerinde para cezası kesti. Kasım ayındaki bir mahkeme kararı, imar ve kıyı şeridi düzenlemelerini ihlal ettiği gerekçesiyle 17 izni daha geçersiz kıldı.
Kizilbük GYO mahkeme kararına itiraz etti. İcra Kurulu Başkanı Mahmut Sefa Çelik, şirketin izinlerin itiraz edildiği bölgelerde inşaatı durdurduğunu e-postayla bildirdi. “Yerel yönetimlerle ilgili tüm sorunların karşılıklı ilişki ve anlayışla çözülebileceğine inanıyoruz” diye ekledi.
“O alana baktığımda kalbim kırılıyor”
Sinpaş projesinin onayını veren ilk belediye başkanı, Ünlü’nün selefi Mehmet Oktay’dı. İki isim de Türkiye’nin en büyük muhalefet partisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) mensubu. Ancak, geçen yıl aşırı gelişmenin önemli bir sorun haline gelmesi nedeniyle yerel seçimlerde neredeyse kaybetme noktasına gelindi. Erdoğan’ın iktidar partisi AK Parti’nin bazı yerel temsilcileri, merkezi hükümetin inşaat odaklı kalkınma vizyonunun yerel koşullarla uyumsuz olduğunu belirterek Sinpaş projesine karşı çıktı. Serkan Yazıcı, AK Parti’nin adayı olarak Ünlü’ye karşı yarışırken, “O alana baktığımda kalbim kırılıyor,” diyerek, “Asla başlanmasına izin verilmemeliydi” ifadelerini kullandı.
Şubat ayında belediye, Oktay ve diğer üç eski şehir yetkilisine karşı geliştirmeyle bağlantılı olarak suç duyurusunda bulundu. Telefonla ulaşılan Oktay, partisinin yöneticilerinin izinleri verme kararını onayladığını söyledi.
“Bu kayıtlı, ticari bir araziydi,” dedi. “Yatırımcının anayasal hakkı doğrultusunda izinleri verdik. Başka ne yapmam gerekiyordu?”
“En kötü projeler bile olumlu bir rapor alabiliyor”
Türkiye’nin ulusal hükümeti bazı planlama düzenlemelerini merkezileştirdi. Örneğin, geliştiriciler, yerel yetkililer yerine merkezi hükümete sunulan çevresel etki raporları için yetkili özel şirketlere ödeme yapıyor. İstanbul Üniversitesi siyaset bilimci Pelin Pınar Giritlioğlu gibi eleştirmenler, bunun genellikle yeterli inceleme yapılmadan geçiştirildikleri anlamına geldiğini söylüyor. “En kötü projeler bile olumlu bir rapor alabiliyor” dedi.
Mevzuattaki boşluklar ve kör noktalar, şirketlerin inşaata başlamak için izin almalarına olanak sağlıyor, ancak daha sonra bu izinlere itiraz ediliyor.
Sinpas’ın temel atmasına izin verdi
Önceki sahibi, bölge milli park olmadan önce, 1980’lerde satın aldı. Şirket daha mütevazı bir otel inşa etmeyi bitirmeden önce parası bitmesine rağmen, izinleri büyükbabadan kalmaydı ve Sinpas’ın temel atmasına izin verdi.
Projeye karşı kampanya yürüten Muğla Çevre Platformu üyesi Halime Saman, “Burası, Marmaris Semenderi ve ters lale gibi endemik, nadir türler için bir yaşam alanı” dedi. Bölge, 2021’deki bir dizi orman yangınından sonra orman örtüsünün neredeyse beşte birini kaybetti, diye ekledi.
Kızılbük GYO CEO’su Çelik, şirketinin “projeyle ilgili olumsuz haberlerin çoğunun birkaç kişiden kaynaklandığını” gösteren anketler yaptığını söyledi. Ancak Ocak ayı sonlarında, projeye karşı bir dilekçe için imza toplayan kampanyacılar hareketli bir iş çıkardı. Aktivist Ufuk Beytekin, dilekçenin birkaç hafta içinde 6.000’den fazla kişi tarafından imzalandığını ve hepsinin Sinpaş projesinin durdurulmasını istediğini söyledi.
Belediye Başkanı Unlu, bunun gerçekleşmesinden önce hala yasal bir sürecin geçmesi gerektiğini söylüyor. “Yasaya güveniyoruz. Bizim için başka bir sığınak kalmadı,” dedi. “Mahkemeler şirkete karşı kesin bir karar verirse” projenin yıkılmasını sağlayacak.