Nöbetçi Eczaneler
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan yeni bir analiz, ihracatın ürün ve pazar çeşitliliğindeki artışın, ülkenin küresel ticarete entegrasyonunu güçlendirdiğini ortaya koydu. “Türkiye’nin İhracat Çeşitliliği” başlıklı çalışmada, ihracat ağının zaman içinde daha karmaşık ve dengeli bir yapıya evrildiği, bunun da dışsal şoklara karşı direnci artırdığı vurgulandı.
Analize göre, küresel ticaretin jeopolitik gelişmeler, gümrük politikaları ve finansal şoklar gibi nedenlerle kesintiye uğrayabildiği dönemlerde, ihracatını dar ürün gruplarına ve sınırlı coğrafyalara yoğunlaştıran ülkeler daha kırılgan hale geliyor. Bu kapsamda Türkiye’nin ihracat yapısında çeşitliliği artırması, dışsal şoklara karşı önemli bir avantaj sağlıyor.
Türkiye’nin ihracat yaptığı ürün sayısı 10 bin 487’den 10 bin 810’a çıktı
2013-2024 dönemine odaklanan çalışmada, Türkiye’nin ihracat yaptığı ürün sayısı 12 haneli GTİP sınıflandırmasına göre 10 bin 487’den 10 bin 810’a çıkarken, ürün-ülke kombinasyonlarının sayısı yüzde 40’ın üzerinde artarak 167 bin 459’dan 236 bin 864’e ulaştı. Bu artış, Türkiye’nin ihracat ağının daha karmaşık ve dayanıklı bir yapıya kavuştuğunu gösteriyor.
Analizde Türkiye’nin ihracat çeşitliliği, gelişmekte olan ülkelerle karşılaştırmalı olarak incelendi. Türkiye’nin, dünya çapında ihracata konu olan ürünlerin yüzde 84’ünü ihraç edebildiği ve bu oranın kıyas grubundaki ülkeler arasında yüksek seyrettiği ifade edildi. Ürün-ülke bazında bakıldığında ise Türkiye’nin, 2023’te küresel ihracat pazarlarının yüzde 22’sine eriştiği, bu oranın 2013’te yüzde 16 seviyesinde olduğu belirtildi.
Türkiye’nin kıyas grubundaki ülkeler arasında en iyi performans gösterenlerden biri olduğu tespit edildi
İhracat çeşitliliğinin yanı sıra, ihracatın belirli ürün ve ülkelere yoğunlaşıp yoğunlaşmadığı da analizde ele alındı. Türkiye’nin ihracatında yoğunlaşmanın düşük düzeyde olduğu, ürün ve pazar çeşitliliğinin görece dengeli dağıldığı, bu yönüyle kıyas grubundaki ülkeler arasında en iyi performans gösterenlerden biri olduğu tespit edildi.
Ayrıca, Türkiye’nin ihracat artışında hem yeni ürün ve pazarların (yayılma marjı) hem de mevcut ilişkilerin derinleştirilmesinin (yoğunlaşma marjı) etkili olduğu ifade edildi. Türkiye’nin bu iki alanda da güçlü bir performans sergilediği ve analiz kapsamındaki ülkeler arasında ihracatını en fazla artıran ikinci ülke olduğu kaydedildi.
Analizde Türkiye’nin ihracat ağının daha dengeli, geniş tabanlı ve dış şoklara karşı dirençli hale geldiği vurgulandı. Bununla birlikte, ihracat performansının daha kapsamlı değerlendirilmesi için katma değer ve teknoloji seviyesi gibi unsurların da dikkate alınması gerektiği belirtildi.