Siyasi gelişmeler ve tutuklamalar yatırım ortamını nasıl etkiler?

Bir süredir Borsa İstanbul BIST100 endeksinde belirli aralıkta hareketin gerçekleştiğini ve 9.800-10.200 aralığının dışına çıkamadığını görüyoruz. Tabii ki bunda ekonomik gelişmeler önemli bir etken. Neredeyse son iki yıldır gelsinler diye yollarını gözlediğimiz yabancılar bir türlü gelmiyor. “Peki, 2022’de yabancı mı vardı da borsa uçuyordu” diyebilirsiniz. Ancak o dönem paranın başka alternatifi olmayınca yerlilerin alımı bile yetmişti. Lakin şu an farklı alternatif araçların varlığı borsayı yukarıya götürecek parasal gücü eksik bırakıyor.

Dikkat edin hâlâ faiz %45, hâlâ CDS primimiz 270, hâlâ notumuz yatırım yapılabilir seviyenin 2-3 kademe altında. Parasal olarak sıkışırken, kamu maliyesi anlamında bu sıkılaşmayı göremiyoruz. Ciddi döviz girişi yok ama dövizden TL’ye ciddi bir dönüş var. Döviz tevdiatlarındaki çözülme öyle fazla ki, TCMB kurlar düşmesin diye alım yaparken rezervleri 167 milyar dolar ile tarihi zirveye ulaştı. 

Siyasi iktidarın belirli ekonomi politikasının olmaması da bu durumun bir sebebi. Son 5 yılda ekonomi politikalarında yaşadığımız Nebati’den Şimşek’e olan savrulmayı lütfen hatırlayın. Geçtiğimiz Cuma günü Fitch Türkiye değerlendirmesinde pas geçip şu uyarıyı yaptı: Yüksek ve yapışkan enflasyon beklentileri ve değişken piyasa duyarlılığı göz önüne alındığında, para politikasının hızla gevşetilmesi veya ortodoks politikaların terk edilmesi, enflasyonist baskıları ve sonuç olarak makro-finansal istikrar ve ödemeler dengesi risklerini yeniden alevlendirebilir. 

Gelelim tekrar şu yabancı konusuna. Kendinizi yabancı bir yatırım ya da yabancı portföy yönetim şirketi yöneticisi olarak düşünün ve paranızı (portföyünüzü) emanet edeceğiniz ülkemizde son 10-15 günlük gelişmelere bir bakın. Bir çırpıda benim aklıma şunlar geliverdi.

-Kartalkaya’da 78 can yitip giderken İçişleri Bakanının 10 günde sorumluyu bulacağız ifadesine rağmen sorumlu hâlâ ortada yok. Halbuki turizm bölgesinde sorumlunun kim olduğu kanunda yazılı. 10 gün değil 10 dk yeterli.

-Yıllar önce bir siyasi parti lideri cezaevine gönderilirken tamamen ters ideolojide bir başka siyasi parti lideri daha tutuklandı. Ortak yönleri muhalif olmaları.

-Bir tarihçi ve TV programcısı tutuklandı.

-Yine bazı gazeteciler muhalif kimlikleri nedeniyle tutuklandı.

-O camiadan olmadığımız için adını yeni duyduğum bir ajans sahibi DİZİ’den gözaltına alınıp GEZİ’den tutuklandı.

-Olası Cumhurbaşkanlığı adayları arasında adı geçen bir belediye başkanı mahkemelerde ifade veriyor. Siyasi yasakla cezalandırılma ihtimali var.

-Ülkenin kurucusuna bağlılıklarını haykıran teğmenler emre itaatsizlikten ihraç edildi. 

Böyle gelişmelerin olduğu ülkenin piyasasında yatırım yapmak riskli değil midir? 

Ekonomiyi yazarken neden siyasi konulara girdin diyebilirsiniz. Unutmayın ekonomiyi belirleyen ve yöneten siyasettir, siyaset yapan kişilerdir.  

Para, su gibidir. Geldiği toprağa can verir. Ancak tarlanızı sularken suyun başka yere gitmemesi için nasıl kanallar, su yolları yapıp diktiğiniz ürünlere ulaştırıyorsanız ekonomide de paranın sağa sola kaçmaması için o yolu düzenlemeniz lazım. Yoksa bulduğu yerden bütün suları tarlanın dışına kaçırırsınız.