Nöbetçi Eczaneler
Avrupa Merkez Bankası (ECB), dijital euro projesiyle Avrupa’nın ödeme altyapısını dönüştürmeye hazırlanıyor. Fiziksel paranın yerini alması hedeflenmeyen bu yeni dijital para birimi, euro bölgesindeki tüm bireyler ve işletmeler için daha hızlı, güvenli ve kapsayıcı bir ödeme aracı sunmayı amaçlıyor. ECB’nin liderliğinde yürütülen proje, Avrupa’nın finansal egemenliğini güçlendirmeyi ve dijital çağın ihtiyaçlarına uyum sağlamayı hedefliyor.
Ekim 2021 itibarıyla, ECB ve euro bölgesindeki ulusal merkez bankaları projeyi araştırma aşamasına taşıdı. Bu süreçte, dijital euronun nasıl tasarlanacağı, nasıl dağıtılacağı ve kullanıcılara nasıl sunulacağı gibi temel unsurlar ele alınıyor.
Neden dijital euroya ihtiyaç var?
ECB, Avrupa’daki finansal hizmetlerin ülke sınırlarına göre değişkenlik göstermesinin eşitsizliklere neden olduğunu belirtiyor. Ayrıca, Avrupa’daki kartlı ödeme sistemlerinin büyük ölçüde Avrupa dışındaki iki büyük şirketin kontrolünde olması, bölgede finansal egemenliği tehdit eden bir başka unsur olarak görülüyor.
Bu sorunları çözmek adına ECB, tüm euro bölgesinde geçerli, aracılardan bağımsız bir dijital ödeme aracı oluşturmayı hedefliyor. Bu sayede euronun kullanımı yaygınlaşacak ve bölgedeki dijital ödeme altyapısı güçlenecek.
Rekabet ve dayanıklılık artacak
Dijital euro, yerel ödeme sağlayıcılarının büyümesini teşvik ederek piyasadaki birkaç büyük oyuncuya olan bağımlılığı azaltmayı hedefliyor. Böylece ödeme ekosisteminde daha fazla rekabet, esneklik ve yenilikçilik sağlanabilecek.
Kullanıcılar için serbest bir tercih olacak
ECB, dijital euronun dolaşımdaki banknotlar gibi herkes tarafından kullanılabilir olmasını öngörüyor. Bu para birimi, euro bölgesindeki herhangi bir işletmede geçerli olacak ve kullanıcılar istedikleri aracı kurumu tercih ederek işlemlerini gerçekleştirebilecek. Ancak kullanımı zorunlu olmayacak; vatandaşlar için mevcut ödeme seçeneklerine ek olarak sunulacak bir alternatif olacak.
“Dijital ödeme, temel bir ihtiyaç”
ECB Yönetim Kurulu üyesi Fabio Panetta, Avrupa Parlamentosu’nda yaptığı konuşmada, “Modern bir ekonomide dijital ödeme yapabilme yeteneği, bireyler için temel bir gerekliliktir” ifadelerini kullandı.
Gizlilik ön planda
Kamuoyundan gelen en önemli geri bildirimlerden biri gizlilik oldu. ECB, bu kaygıları dikkate alarak Avrupa Veri Koruma Denetçisi ile birlikte çalıştığını ve dijital euronun yüksek gizlilik standartlarıyla tasarlanacağını açıkladı. Kullanıcı hesapları yine bankalar ve ödeme hizmeti sağlayıcıları tarafından yönetilecek; ECB doğrudan kullanıcı bilgilerine erişemeyecek veya bunları saklamayacak.
Müşteri tanıma ve kara para aklama ile terörizmin finansmanı gibi konularda da mevcut düzenlemeler geçerli olacak. Bu kontroller, yine ilgili aracı kurumlar tarafından yapılacak.
Finansal kapsayıcılık hedefleniyor
ECB, dijital euronun, bankacılık sistemine erişimi sınırlı bireyler için yeni bir kapı aralayarak finansal katılımı artırabileceğini düşünüyor. Bu hedef doğrultusunda, dijital euronun hem mobil uygulamalar hem de fiziksel kartlar aracılığıyla kullanılabilmesi planlanıyor.
Temel kullanım ücretsiz olacak şekilde tasarlanırken, hizmet sağlayıcılar dilerse ekstra hizmetler için ücretli seçenekler sunabilecek. Öte yandan, internet bağlantısının sınırlı olduğu durumlar için çevrimdışı ödeme imkânı da sistemin bir parçası olacak.
ECB, dijital euronun engelli bireyler ve dijital teknolojilere alışık olmayan kullanıcılar için erişilebilirliğini artırmayı da öncelik haline getirmiş durumda. Böylece, daha kapsayıcı bir finansal sistem hedefleniyor.