Avrupa Birliği (AB), savunma sanayi alanında ortak tedarik yoluyla üretimi teşvik etmeyi amaçlayan ve toplamda 150 milyar euroya kadar kredi imkânı sunan yeni mali aracı resmen yürürlüğe koydu. Avrupa Konseyi tarafından yapılan yazılı açıklamada, Avrupa Güvenlik Eylem Planı (SAFE) çerçevesinde oluşturulan yönetmeliğin kabul edildiği belirtildi.
Üye ülkelere kredi desteği imkanı
SAFE kapsamında üye ülkelere talep ve ulusal planlar doğrultusunda kredi desteği sağlanacak. Ancak bu destekten faydalanmak isteyen ülkelerin en az iki katılımcı ülkeyi içeren ortak satın alma anlaşmaları yapmaları şart koşuluyor. Bununla birlikte, mevcut jeopolitik koşullar ve acil savunma yatırımı ihtiyaçları göz önünde bulundurularak, kısa süreliğine yalnızca bir ülkeyi kapsayan tedarik projelerine de sınırlı olarak onay verilecek.
SAFE, sadece AB üyeleriyle sınırlı kalmayacak. Ukrayna ile birlikte Norveç, Lihtenştayn ve İzlanda da programa dahil edilerek aynı şartlardan yararlanabilecek. Ayrıca AB ile Güvenlik ve Savunma Ortaklıkları imzalayan ülkeler –örneğin İngiltere ve aday ülkeler– de ortak tedarik projelerine katılabilecek.
Geniş savunma ürünleri listesi
Yeni mekanizma kapsamında finanse edilecek savunma ürünleri listesi oldukça geniş: mühimmat, füzeler, topçu sistemleri, kara muharebe teçhizatları, siber güvenlik, askeri hareketlilik, hava ve füze savunma sistemleri, İHA ve İHA karşıtı teknolojiler, stratejik hava taşımacılığı, yapay zeka ve elektronik savaş sistemleri gibi birçok alanda ürün SAFE aracılığıyla desteklenecek.
Ayrıca SAFE, tedarik edilen ürünlerin büyük ölçüde AB içerisinden veya programa dahil edilen ülkelerden sağlanmasını şart koşuyor. Buna göre, herhangi bir ürünün toplam bileşen değerinin en az yüzde 65’i AB, Ukrayna, Norveç, Lihtenştayn veya İzlanda’dan temin edilmeli.
SAFE yönetmeliği, AB Resmi Gazetesi’nde yayımlanmasının ardından 29 Mayıs itibarıyla yürürlüğe girecek. AB yetkilileri, bu planla Avrupa’nın savunma kapasitesinin kolektif biçimde güçlendirilmesini hedefliyor.