Sigorta prim tavanının yükseltilmesi kimler için iyi haber?

AK Parti’nin iktidara geldiği 2002 yılında sigortalı çalışanların sosyal güvenlik primlerine tabi olan kazanç üst sınırı brüt asgari ücretin 5 katı olarak belirlenmişti. Yani brüt maaşları brüt asgari ücretin 5 katından fazla olan çalışanlar, maaşlarının 5 katın üzerindeki kısmı için gelir vergisi veriyor ama sigorta primi ödemiyorlardı. 2004 yılının ortasında “6,5 kat” olarak revize edilen bu parametre, son olarak 2017 yılının başında “7,5 kat”a yükseltildi. 2017 yılı itibarıyla asgari ücret eski yıllara göre epeyce yükselmiş olduğu için, bu parametre değişimi prime tabi (ya da daha yaygın kullanılan tabirle “prime esas”) kazanç miktarının da önemli ölçüde yükselmesine yol açmış ve Sosyal Güvenlik Kurumu’nun prim gelirlerinin kayda değer miktarda artmasını sağlamıştı.

Basında yer alan haberlere göre, geçtiğimiz günlerde TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’na bilgi veren Sosyal Güvenlik Kurumu Başkan Yardımcısı İsmail Ertüzün sigortalı çalışanların genel ücret ortalaması dikkate alındığında prime esas kazanç üst sınırının asgari ücretin 7,5 ila 9 katı olmasının makul göründüğünü söyleyerek üst sınırın asgari ücretin 9 katına çıkarılmasını öngören yeni kanun teklifine destek vermiş.

Ertüzün’ün Meclis komisyonunda paylaştığı bilgilere göre, bu yılın temmuz ayı itibarıyla 4/a SGK’lı, yani özel bir iş yerinde sözleşmeli olarak çalışan sayısı 17 milyona ulaşıyor. SGK’ya gönderilen beyannamelere göre, 17 milyon çalışanın aylık ortalama brüt kazancı 49.304 lira. Bu çalışan nüfusun içinde asgari ücret üzerinden prim ödeyenlerin oranı yüzde 40. Asgari ücretin 7,5 katı üzerinden prim ödeyenlerin sayısı ise 358 bin kişi. Yani sigortalı çalışanların sadece yüzde 2,1’i ayda 195 bin lira ya da daha fazla brüt maaş alıyor.

Sadece yüzde 2’lik bir grup tavandan prim yatırdığı için üst sınırla ilgili bir kanun değişikliğinin fazla fark yaratmayacağı düşünülebilir. Ancak, prime esas kazanç üst sınırının asgari ücretin 7,5 katından 9 katına çıkarılmasıyla 2026 yılında SGK’nın 63,7 milyar lira ek gelir elde etmesi bekleniyor.

Peki, prime esas kazanç üst sınırının asgari ücretin 7,5 katından 9 katına çıkarılması kimleri ilgilendiriyor?

Eğer bu parametre değişikliği hayata geçerse brüt maaşı brüt asgari ücretin 7,5 katından fazla olmayan büyük çoğunluk ve onların işverenleri için değişen bir durum olmayacak. Brüt maaşı brüt asgari ücretin 7,5 katından fazla olanlar ise daha fazla sigorta primi ödeyecekler. Eğer işverenleriyle net maaş üzerinden anlaştılarsa, ekstra maliyetin tümünü işveren karşılayacak. Ama eğer brüt maaş üzerinden anlaştılarsa, maliyeti çalışan ve işveren paylaşıyor olacak. Her iki durumda da işverenler maaşlara zam yapma konusunda biraz daha isteksiz olacak.

Muhtemel bir kanun değişikliğinden etkilenecek yüksek gelirli çalışanlar için tek teselli, kendileri adına ödenecek ekstra primler sayesinde gelecekte emekli maaşlarının da biraz daha yüksek olacak olması. Yazının başlığındaki sorunun yanıtına gelirsek, sigorta primine esas kazançlarda üst sınırın bir kez daha yükseltilmesi sadece SGK ve ona destek veren Hazine için iyi bir haber olur.