Robotik hizmetlerin sadece teknoloji şirketlerine özel değil, her sektörde yer alabileceği yeni bir döneme giriyoruz. Bir temizlik robotu düşünün, artık bu robotlar, çalıştıkları her saat size pasif gelir sağlayabilir. Peki nasıl mümkün oluyor?
RaaS (Robotik Hizmet Olarak Abonelik) ve RWA (Gerçek Dünya Varlıkları) tokenizasyonuyla!
Tokenize fabrikalar, AI destekli drone filoları, abonelik temelli endüstriyel otomasyon modelleri…
2030’a kadar robotik abonelik pazarının 50 milyar dolara çıkması bekleniyor. (ARKInvest). RWA tokenizasyonu 10 trilyon dolarlık bir hacme ulaşabilir (Boston Consulting Group). Tokenizasyon, robotları daha erişilebilir ve yatırım yapılabilir hale getiriyor.
RaaS nedir?
(Robot-as-a-Service) Robotik hizmetlerin abonelik modeliyle sunulduğu iş modelidir. Geleneksel robot satın alma maliyetlerini ortadan kaldırarak, müşterilere düşük maliyetli, esnek çözümler sunuyor. Bir temizlik robotu aylık $500’a kiralanabiliyor. Robot, ofislerde veya AVM’lerde hizmet veriyor. RWA ile Tokenizasyon gerçek dünya varlıklarının tokenlere bölünerek blokzincir üzerinde temsil edilmesi anlamına geliyor. Model, robotik sektörüne uygulandığında, bir robotun mülkiyeti binlerce küçük yatırımcıya paylaştırılabiliyor. Örneğin, 100 temizlik robotu tokenize edilerek, her bir token robotun %1’ini temsil edebiliyor.
Geleneksel robotik yatırımının zorlukları var: Yüksek maliyet.
Bir robot almak için büyük sermaye gerekiyor.
Risk: Robotun bozulması veya teknolojinin eski kalması.
Erişilebilirlik: Bireysel yatırımcılar için robotik yatırımı uzak bir hayal.
Gerçek dünya varlıkları robotik abonelerle yönetilebilir. RWA Robot maliyetinin ve erişilebilirliğin çözümü RaaS olabilir.
Robotik RWA projelerine dair örnekler: Çin’deki bir şirket, 9.000’den fazla elektrikli araç şarj istasyonunu blockchain üzerinde tokenize yaparak 1 milyar RMB (yaklaşık 140 milyon USD) finansman sağladı. Projede, şarj istasyonlarının gerçek zamanlı kullanım verileri (enerji tüketimi, kullanım sıklığı) IoT sensörler ve robotik sistemlerle toplanarak blockchain üzerinde şeffaf bir şekilde paylaşıldı. Robotları abonelik modeliyle kiralayan şirketler, hizmeti RWA ile birleştirebilir. Temizlik dronelarının kullanım süresi, ürettiği gelir, token sahiplerine dağıtılır. RaaS modeli, düşük başlangıç maliyeti, sürdürülebilir gelir akışı sağlar. Lucid Bots bu modeli benimseyerek müşterilere bakım ve yazılım güncellemeleri sunuyor.
Helium Network, IoT cihazlarını tokenize ederek 1 milyondan fazla cihazlık bir ağ kurdu. Benzer model robotikte de işe yarayabilir. Bununla birlikte, robotik sektöründe farklı alanlarda da tokenizasyon potansiyeli bulunuyor.
Tesla Optimus x RWA: Fiziksel varlıkların (arazi, makine) tokenizasyonu + Optimus robotların bakım/üretimde kullanımı.
RaaS x DeFi: Abonelik ücretlerinin stablecoin ile otomatik ödemesi (örnek: iRobot + MakerDAO entegrasyonu).
Veri güvenliği: Robotik ağların blokzincirle audit edilmesi (Chainlink’in DECO protokolü gibi). Tokenize robotlar, tarım ve enerji sektöründe devrim yaratabilir. Bu tür projelerin finansman yapıları şu anda test ediliyor ve başarılı bir şekilde ilerliyor.
Tesla Optimus tokenizasyon senaryosu
Tesla’nın insansı robotu Optimus, RaaS modeliyle kiralanabilir ve tokenize edilebilir. 100 robotun her biri tokenlere bölünerek yatırımcılara pasif gelir sağlayabilir. Robotlar depolarda çalışarak aylık gelir üretir ve gelirin büyük bir kısmıtoken sahiplerine dağıtılır.
AVM temizlik robotları ile pasif gelir modeli
X AVM, 50 temizlik robotunu tokenize etti. Her token, bir robotun %2’sini temsil ediyor. Aylık 500 dolar gelir sağlayan robotlar için her token başına 10 dolar kazanç elde edilebilir. Model hem AVM’nin maliyetini düşürür hem de yatırımcılara pasif gelir sağlar. 2023 yılında bir robotik fuarında, yeni nesil bir servis robotu sadece 2 saatte 50 medya haberiyle trend oldu.
B2B teknoloji şirketlerinin %68’i, PR etkinliklerini müşteri kazanmanın en etkili yolu olarak görüyor (HubSpot, 2023). Boston Dynamics’in “Spot” robotu, fuar demo’ları sonrası abonelik taleplerini %400 artırdı (2022). Marka etkinliklerinde robot kullanımı, katılımcılar için unutulmaz deneyim yaratırken, aynı zamanda markalara teknoloji odaklı imaj kazandırıyor. Modelin pratikte nasıl işleyeceğini test etmek için Avrupa’da bir robotik şirketiyle görüştüm. Firma RWA tokenizasyonu ve RaaS modelinin teknik olarak mümkün olduğunu, ancak detaylı pilot proje gerektiğini belirtti.
Özellikle CPU gücünün süreci destekleyip destekleyemeyeceğinin değerlendirilmesi gerektiğini vurguladı. RWA işlemlerinin blockchain üzerindeki doğrulama ve akıllı sözleşme yürütme süreçleri genellikle yüksek işlem gücü gerektirdiğinden, robotun donanımsal kapasitesinin yeterli olup olmadığı analiz edilmelidir. Eğer yeterli olmazsa, bulut tabanlı bir çözümle desteklenmesi gerekebilir. Bu durum, RWA ile robotik sektörünün birleşmesi için yeni bir alan açabileceğini gösteriyor. RWA ve robotiğin birleşimi, henüz emekleme aşamasında olsa da, geleceğin yatırım modellerini şekillendirme potansiyeline sahip olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim.
Teknik altyapı hazır, ancak sektörün böyle bir modele adapte olması için cesur adımla atılması gerekiyor. International Federation of Robotics (IFR) verilerine göre, 2018 itibarıyla Türkiye’de endüstriyel robot yoğunluğu yaklaşık 29 robot/10.000 çalışan civarındaydı. Oran, gelişmiş ülkelerin robot yoğunluğuna göre düşük olsa da, otomotiv, elektronik ve diğer imalat sektörlerinde otomasyon yatırımlarının artmasıyla Türkiye’de robot kullanımının önümüzdeki yıllarda önemli ölçüde yükselmesi bekleniyor.
İletişimci ve yazar Rachel Aysen Odacıoğlu, Türkiye'de bir kripto platformunda basın, proje ve halka ilişkiler görevini üstlendi. Kripto paralarla ilgili etkinlikler gerçekleştirdi. Çeşitli konularda dergilere yazılar yazdı. Aynı zamanda Türkiye'nin tanınmış markaları, global lüks markalara iletişim danışmanlığı görevini halen sürdürmektedir.
