Rekabet Kurulu, Trendyol hakkında fiyatlandırma mekanizması ile ilgili başlatılan soruşturmayı, şirketin verdiği taahhüt sonucu sonlandırdı. Kararın ardından şirket, satıcılara otomatik fiyatlandırma mekanizmasının kullanımını zorunlu tutulmayacak.
Rekabet Kurulu tarafından 19.10.2023 tarih ve 23-49/940-M sayı ile alınan kararla DSM Grup Danışmanlık İletişim ve Satış Ticaret AŞ (Trendyol) hakkında çok kategorili e-pazaryeri pazarında satıcıların kullanımına sunduğu otomatik fiyatlandırma mekanizmasının 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediğinin tespitine yönelik soruşturma başlatıldı.
Rekabet Kurulu’nun yaptığı açıklamada, “Soruşturma dönemi devam ederken Trendyol tarafından taahhüt sunma talebinde bulunulmuştur. Trendyol tarafından sunulan taahhütlerin rekabet sorunlarıyla orantılı, bu sorunları gidermeye elverişli, kısa sürede yerine getirilebilir ve etkili şekilde uygulanmaya müsait olduğu değerlendirilerek 4054 sayılı Kanun’un 43. maddesi uyarınca sunulan taahhütler bağlayıcı hale getirilmiş ve Trendyol hakkında başlatılan soruşturmanın sona erdirilmesine 03.10.2024 tarih ve 24-40/950-409 sayı ile karar verilmiştir” ifadeleri kullanıldı.
Açıklamada şu ifadelere yer verildi:
“E-pazar yerlerinde satış yapan binlerce satıcı bulunduğundan, aynı ürünün birden fazla satıcı tarafından satılması kaçınılmazdır”
“Trendyol tarafından 2021 yılının sonunda uygulamaya geçirilen otomatik fiyatlandırma mekanizması, esasen satıcılar arasındaki satın alma kutusunda (buybox) yer alma yarışını otomatikleştirmek için öngörülmüş bir sistemdir. E-pazar yerlerinde satış yapan binlerce satıcı bulunduğundan, aynı ürünün birden fazla satıcı tarafından satılması kaçınılmazdır. Bir kullanıcı satın almak istediği ürünü ararken yüzlerce mağazanın aynı anda sıralanması alışveriş deneyimini zorlaştırabileceğinden pazar yerleri buybox uygulamasını geliştirmiştir. Buybox, en temel anlatımla, aynı ürünün birden fazla satıcısı varsa, bu ürünleri tek bir başlıkta toplamaktadır. Böylece belirlenen algoritma metrikleriyle, hem müşterilere maksimum fayda sağlayacak olan hem de buybox’ı kazanan satıcı, o ürün aratıldığında ilk sırada çıkmaktadır. Bu sistem ile sıralanan satıcı listesinde kullanıcı “Sepete Ekle” veya “Şimdi Al” butonuna tıkladığı an,buybox’ı kazanmış olan satıcının ürünü sepete eklenmektedir. Dolayısıyla pazar yerinde faaliyette bulunan satıcılar için buybox’ta yer almak görünürlük ve satış bakımından oldukça önem arz etmektedir. Otomatik fiyatlandırma mekanizması kapsamında satıcılara “Buybox Fiyatına Eşitle”, “Buybox Fiyatının Altında Kal” ve “Buybox Fiyatının Üstünde Kal” şeklinde seçenekler sunulmakta ve satıcılar isterlerse fiyatlarını bu seçenekler vasıtasıyla otomatik bir şekilde güncelleyebilmektedirler. Her bir kuralın belirlenme süreci satıcıların inisiyatifindedir ve referans fiyat olarak buybox’ı kazanan satıcının fiyatı baz alınmaktadır.
Fiyat katılaşmasına yol açılabileceği noktasında yoğunlaşmıştır
Soruşturmaya konu endişeler, ileriki süreçlerde otomatik fiyatlandırma mekanizmasının ve özellikle “Buybox Fiyatına Eşitle” kuralını kullanan satıcı popülasyonun genişlemesi durumunun ve mekanizmanın istenen sonuçları sağlayarak optimal biçimde işlemesinin sonucunda, satıcıların perakende fiyatlarını farklı seviyelerde belirleme olasılığının azalması ve platformlarda listelenen ürün fiyatlarında kümülatif etkiye bağlı olarak fiyat katılaşmasına yol açılabileceği noktasında yoğunlaşmıştır.
Kurul kararı ile soruşturma Trendyol bakımından sona erdirilmiştir
Soruşturma dönemi devam ederken Trendyol tarafından taahhüt sunma talebinde bulunulmuş olup sunulan taahhütler, rekabet sorunlarını gidermekte yeterli görülmüş ve 4054 sayılı Kanun’un 43. maddesi uyarınca bağlayıcı hale getirilerek 03.10.2024 tarihli ve 24-40/950-409 sayılı Kurul kararı ile soruşturma Trendyol bakımından sona erdirilmiştir.
Trendyol herhangi bir teşvik sunmamaya devam edecektir
Açıklamada Trendyol’un bundan sonrası için atacağı adımlar şöyle sıralandı:
Satıcılar için otomatik fiyatlandırma mekanizmasının kullanımını zorunlu tutmamaya ve satıcılara zorunlu tutulma ile aynı sonuca varacaktır.
Otomatik fiyatlandırma mekanizması kapsamında kural tanımlanırken belirli satıcıyı/satıcıları hedeflemeye imkân tanımayacaktır.
Otomatik fiyatlandırma mekanizmasından “Buybox Fiyatına Eşitle” seçeneğini çıkaracak ve satıcılara sadece “Buybox Fiyatının Altında Kal” ve “Buybox Fiyatının Üstünde Kal” seçeneklerini sunacaktır. Ek olarak “Buybox Fiyatının Altında Kal” ve “Buybox Fiyatının Üstünde Kal” seçeneklerini de “Buybox Fiyatına Eşitle” seçeneği ile aynı sonuca yer vermeyecek şekilde (yüzde ve tutar bakımından %0 ya da 0 TL altında kal ya da üstünde kal yazılamaması gibi) düzenleyecektir. Buyboxkriterleri bakımından, satıcılar tarafından otomatik fiyatlandırma mekanizmasının kullanımını algoritmanın işleyişinde bir kriter olarak dikkate almayacaktır. Satıcıları otomatik fiyatlandırma mekanizmasının özellikleri hakkında bilgilendirecek, ancak satıcılarla, otomatik fiyatlandırma mekanizmasının kullanımına ilişkin diğer satıcılara ait verileri paylaşmamaya devam edecektir. Otomatik fiyatlandırma mekanizmasının işleyişine ilişkin eğitim içeriğini satıcıların erişimine sunacak, çalışanlarına soruşturma kapsamındaki endişeler ve sunulan taahhütler kapsamında rekabet hukuku eğitimleri verecektir. Taahhütlere uyumun izlenebilmesini temin etmek amacıyla 3 yıl süre boyunca Rekabet Kurumuna rapor sunacaktır.
Taahhütler kısa kararın Trendyol’a tebliğini takiben 60 gün içerisinde uygulamaya geçirilecek ve taahhütlerin tümü otomatik fiyatlandırma mekanizması uygulamada kaldığı süre boyunca geçerliliğini koruyacaktır.”
