Devlet Planlama Teşkilatı eski uzmanı, iktisatçı Prof. Dr. Uğur Emek, enerji ihalelerinde yapılan ihale fiyatının büyük bir vurgun olduğunu belirtti. Emek, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının 18 ay arayla çıktığı iki ihalede tarife ücretinin 6 dolar sentten 3, 375 dolar sente indiğini açıkladı. “Elektriğe 6 sent yerine 3,375 sent tarife uygulansaydı fatura 56 milyar 600 milyon dolar daha düşük olacaktı. Bu büyük bir vurgundur” ifadelerini kullandı.
18 ay önce neden olmadı?
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığının ihalelerindeki fiyat değişikliğine dikkat çeken Emek, yetkililere “Madem rüzgâr ve güneş enerjisinde ortalama tarife Kasım/2024 döneminde 3,375 dolar sent olabiliyorsa, 18 ay önce neden olmadı? sorusunu yöneltti.
Prof. Dr. Emek konuya ilişkin şunları yazdı:
“Değerli okur son zamanlarda elektrikte yaratılan rantın büyüklüğünü yazıyorum.
Bilmeyenler için tekrar edeyim. Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) 19 Kasım, 2022 Cuma gece yarısı bir yönetmelik değişikliği yaptı. Bu değişiklikle, 30 bin megavat (MW) rüzgâr ve güneş enerjisi lisansı verilmesi öngörüldü. Lisans başvuruları online yapılabiliyor.
Yönetmelik değişikliğinden önceden haberi olanlar Hazine arazilerinden tahsisatı alıyorlar ve dosyalarını hazırlıyorlar. Yönetmelik değişince Cumartesi ve Pazar günleri başvurularını yapıyorlar. Sektörün büyük oyuncuları başvuru yapana kadar bütün kapasite tahsis ediliyor.
Sistemin adı: Erken Gelen Oturur
Bilindik deyimiyle “atı alan Üsküdar’ı geçiyor.” Çünkü sistemin adı “Erken Gelen Oturur.” Erken gelen oturur sistemindeki erken gelenlere “çantacı” da deniliyor. Bu çantacılar, yatırımcı değiller. Önemli bir kısmı cebellezi ettikleri lisansları, yatırımcılara satmaya çalışıyorlar.
Fatih Altaylı’dan öğrendik bir MW lisansın bedeli 200 bin dolar. 30 bin MW lisansın bedeli ise 6 milyar dolar. Altaylı’nın haberi üzerine konuya ben de çalışmaya başladım.
Bu lisansların koşullarına göre üretilecek elektriğe 30 yıl içerisinde 129,6 milyar dolar ödeneceğini yazdım.
Derken 4 Kasım, 2024 tarihinde bu defa Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı (ETKB) rüzgâr ve güneş enerjisi lisans tahsisi ihalesine çıktı. EPDK’nın lisanslarında tarife ortalama 6 dolar sent idi. Bu tahsiste tarife 1 Mayıs 2023 tarihinde Cumhurbaşkanı Kararı ile belirlendi. Ben de 129,7 milyar doları bu tarifeye göre hesapladım. ETKB bu tarihten 18 ay sonra çıktığı ihalede, ortalama tarifeyi 3,375 dolar sent olarak belirledi.
Meşru soru şuydu.
Bu büyük bir vurgundur!
Madem rüzgâr ve güneş enerjisinde ortalama tarife Kasım/2024 döneminde 3,375 dolar sent olabiliyorsa, 18 ay önce neden olmadı?
Olabilseydi şu olacaktı. EPDK’nın lisans koşullarına göre üretilecek elektriğe 6 sent yerine 3,375 sent tarife uygulansaydı fatura 56 milyar 600 milyon dolar daha düşük olacaktı.
Bu büyük bir vurgundur!”
