Popüler bir komedi filminden alınmış olan başlık aslında işlevsel mizah örneklerinin çoğunda olduğu gibi doğru ve sağkalımsal bir bakış açısı vermektedir. Para akışını takip etmek, olan biteni anlamak amacıyla kullanılabilecek ipuçlarını elde etmek için iyi bir yoldur. BDDK tarafından hazırlanarak düzenli olarak yayınlanan bankacılık sektörü verileri kullanılarak Temmuz ve Ocak 2024 ayları kıyaslandığında:
- Bankalardaki toplam mevduatın ocak ayından temmuz ayına %13,3 artış gösterdiği,
- Yurtiçi yerleşik mudiler bakımından,
- 10.000 TL’nin altında mevduatı olanların toplam mudilerin %83,8 kısmını oluşturduğu,
- Mudi sayısının %0,8 (binde sekiz) kısmını temsil eden yaklaşık 1,6 milyon hesap sahibinin 1.000.000 TL üzeri mevduatın %75,9 kısmına sahip oldukları (bu rakamlara gerçek kişiler, resmi ve ticari kuruluşlar dahildir),
- 1.000.000 TL barajına kadar hesap sahiplerinin büyük çoğunluğunun gerçek kişilerden oluşmakta olduğu, sonrasında gerçek kişi ile resmi, ticari kuruluş sayıları toplamının kabaca eşitlendiği, bu durumun hem Türk Lirası hem de döviz tevdiat hesapları için geçerli olduğu, 1.000.000 TL altı mevduat büyük oranda gerçek kişilere aitken, üzerindekilerin yaklaşık yarısının gerçek kişilerin elinde yarısının da diğerlerinin toplamında yer almakta olduğu (detaylar BDDK web sitesindeki raporlardan veya metaveriden elde edilebilir),
- Kıymetli maden depo hesaplarının yukarıdaki durumun istisnası olduğu, söz konusu hesapların neredeyse tamamının gerçek kişilere ait olduğu (kıymetli madenleri gerçek kişiler tercih ediyor),
- Yurt dışı yerleşikler bakımından da durumun benzer olduğu,
- Krediler açısından bakıldığında ise,
- Toplam kredilerde %15,5 bir artış olduğu,
- Oransal olarak en büyük artışın ihracat kredilerinde gerçekleştiği,
- Daha sonra kredi kartlarının geldiği ancak kredi kartı toplamının ihracat kredilerinin üstünde olduğu,
- İşletme kredilerinin 8,9% artışla genel büyümenin altında büyüdüğü,
hususlarının dikkat çektiği görülmektedir:
Kaynak: BDDK web sitesi Aylık Bankacılık Sektörü Verileri (Temel Gösterim) (https://www.bddk.org.tr/BultenAylik)
Peki bu verileri nasıl değerlendirmek gerekir?
Öncelikle ihracat kredilerindeki artış kayda değerdir. Özellikle de döviz kurlarının görece stabil olduğu (yıl başından bu yana artış kabaca %13-15) dikkate alınırsa artışın ekonomik hareketliliğe işaret ettiği düşünülebilir. Ayrıca, toplam mevduatın artmakta olması da önemlidir. Bu bir yönüyle paranın piyasadan çekildiğine işaret ederken, diğer taraftan yastık altı ve yurt dışı paraların da bankalara akmakta olduğunu delalet ediyor olabilir (ve tabii faizlerin cazibesine).
Bir başka önemli husus yurtiçi yerleşikler bakımından açık olan hesapların çok büyük bir bölümünün (%83,8) 10.000 TL altında olmasıdır. 1 milyon TL’ye kadar olan hesaplara ilişkin mudi sayısı toplamın %99,2 kısmını oluşturmaktadır. Değerler biraz farklılaşsa da genel görünüm yurt dışı yerleşikte de farklı değildir. Madalyonun diğer tarafında ise kullandırılan krediler bulunmaktadır. Mevduat akışının hızına kıyasla kredi tarafı kredi kartları, taksitli ticari krediler ve ihracat kredilerinde daha hızlı büyümekte, işletme kredileri bakımından ise yavaş kalmaktadır.
Bir diğer önemli unsur ise bireysel kredilerin (tüketici ve kredi kartları bazında) toplamının kurumsal olanlarla (işletme ve ticari krediler) yaklaşık olarak aynı olmasıdır.
Özetle mevduat artışı var ve kredi artışı da var, mesele iç dağılım kompozisyonunda. Peki dijital tarafta işler nasıl? Haftaya…
Herkese iyi haftalar dilerim.
1972 yılında İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden mezun olduktan sonra aynı üniversitede Personel Yönetimi alanında yüksek lisans yaptı, akabinde Yeditepe Üniversitesi'nde İngilizce İşletme Doktora programını tamamladı. İnsan Kaynakları Yönetimi alanında çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası kuruluşlarda 30 yılın üzerinde görev yaptı. Çalışmalarına danışman, akademisyen ve eğitmen olarak devam etmektedir.
