Narenciye ürünlerinde iklim değişikliğinin etkileri pazara yansımaya başladı. Çiçeklenme dönemindeki yüksek sıcaklıklar, portakal ve mandalina üretiminde büyük kayıplara yol açtı. Mandalina fiyatı, yerli muzun fiyatını geride bırakacak kadar yükseldi. Marketlerde satsuma cinsi mandalina 55-65 TL arasında satılırken, yerli muz 50 TL seviyelerinde kalıyor. Özellikle bazı bölgelerde meyve kayıplarının %50’yi aştığı belirtiliyor. Üreticiler, bu yıl portakalda %30, mandalinada ise %35 oranında kayıp yaşanmasını bekliyor.
Milliyet’ten Duygu Erdoğan’ın haberine göre, Bahar ve yaz aylarında çiçek açma döneminde ani ve çok sıcak hava koşullarıyla karşı karşıya kalan portakal, mandalina ve limonda bu nedenle 3 büyük zarar meydana geldi. Sıcak hava bahçelerde çiçekli dalları adeta kavurdu, verim pek çok alanda yüzde 50-60 kayba uğradı. Sıcak havalar bahçelerde zararlı popülasyonlarını artırdı. Akdeniz meyve sineği Mersin’den Aydın’a, Adana’dan Antalya’ya pek çok ağaca zarar verdi. Aynı zamanda sonbahar ve kış aylarının ılık geçmesi nedeniyle soğuk havalarda tercih edilen portakal, mandalina, limon, greyfurt gibi ürünlere olan talep azaldı, tüccar alım yapmadı, ürünlerin çoğu dalda bırakıldı.
Fiyattaki gevşeme yansımıyor ama yükseliş hemen daha yüksek fiyat olarak dönüyor
Özellikle mandalinada azalan üretimin yansımalarının görüldüğünü ifade eden Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, “Bir süre önce bahçede 25 liraya kadar çıkan fiyatın şu anda 15 liraya düştüğünü belirtti. Doğan, “Aslında bunun tüketiciye yansıyarak fiyatın bir miktar düşmesi lazım ama her zaman olduğu gibi üretici de tüketici de kaybediyor. Ürünü geçen yıl almayan tüccar, bu yıl yokluğundan faydalanan oluyor. Fiyattaki gevşeme yansımıyor ama yükseliş hemen daha yüksek fiyat olarak dönüyor” şeklinde konuştu. Dalda 15 liraya satılan mandalina üzerinden bir maliyet hesabı da yapan Doğan, “Kesim, taşıma ve paketlemeyle üzerine 13 lira daha ekleniyor. Şehre ulaşımıyla satış fiyatının hak ettiği bandın 40-45 lira seviyesi olması gerekiyor” dedi.
Mandalinada yüzde 32.1, portakalda yüzde 30.8 üretim azalışı öngörüldü
Narenciye çeşitlerinde toplam üretim 2023 sezonunda yaklaşık 7 milyon 800 bin ton olarak gerçekleşti. 2024 sezonunda ise bu üretimin 5.5 milyon tona kadar düşük bir rekolteyi işaret ettiği öngörülmüştü.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) da 2024 için yaptığı bitkisel üretim tahmininde mayıs ayında narenciye çeşitlerindeki düşüşe yönelik veri paylaşmıştı. Buna göre, turunçgil meyvelerinden mandalinada yüzde 32.1, portakalda yüzde 30.8, limonda yüzde 26.3 oranında üretim azalışı öngörüldü. Greyfurt kaybının ise yarı yarıya yakın olduğu tahmin ediliyor.
Narenciyede artan üretimleriyle sektörde rekabeti artırdı
Narenciyede ihracat hedefleri de sekteye uğruyor. Yeni rekorlar beklenen bu alanda rekabetin oldukça arttığını anlatan Ege Yaş Meyve Sebze İhracatçıları Birliği Başkanı Hayrettin Uçak, bu nedenle talepteki azalmaya işaret etti. Uçak, “Pek çok ülke pazara yükselen üretimlerle girdi. Çin, Mısır, İran, Ürdün narenciyede de artan üretimleriyle sektörde rekabeti artırdı. Üstelik rakip ülkelerde fiyatlar da daha ucuz. Maliyetleri ve iş gücü uygunluğu ile ortaya çıkan ortamda rekabet şansımız giderek düşüyor” ifadelerini kullandı.
Narenciyede toplam kişi başı tüketim 28-31 kilo arasında değişiyor
Türkiye narenciyede kendi tüketimine fazlaca yeterli üretime sahip. Toplam kişi başı tüketim 28-31 kilo arasında değişiyor. Kişi başı tüketimin toplamda 40 kiloya çıkarılması hedefleniyor. Ancak son yıllarda kar yağışlı ve soğuk havanın yerini daha ılık bir kış mevsimi almasıyla narenciye talebi iç piyasada düşüyor.
