Kazakistan’a yaklaşık 10 yılda 1 milyar dolar yatırım yapan Yıldırım Şirketler Grubu, 2014’te Aktöbe’deki Voskhod Krom Madeni ile başladığı faaliyetlerini, dünyanın ilk ve tek sıfır atık teknolojili Qazaq Soda soda külü üretim fabrikası ile sürdürüyor.
Endüstri 4.0 modelini temel alan Qazaq Soda’nın yatırımı toplamda 440 milyonu bulacak ve tamamlandığında yıllık 500 bin ton üretim kapasitesine sahip olacak. Qazaq Soda, cam, kimya, metalurji, madencilik ve tekstil endüstrilerinde kullanılan soda külünün yanı sıra, 500 bin ton ham kalsiyum klorür ile 100 bin ton tuz da üretecek.
Yıldırım Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, Qazaq Soda’dan bahsederken, Kazakistan’daki faaliyetlerine, 2014 yılında dünyanın en kaliteli krom cevherini üreten Voskhod Krom Madeni’ni holding bünyesine katarak başladıklarını anlattı. Kazakistan’da bir bakır madeni de satın almak için görüşmelerinin sürdüğünü belirterek, bu yıl içinde ülkede nikel projeleri geliştirmek için de çalışmaya başladıklarını müjdeledi.
Kazakistan’da gurur duydukları ikinci büyük projenin Qazaq Soda tesisi olacağını belirten Yüksel Yıldırım, bunun başlı başına Kazakistan’ın dışa bağımlılığını azaltacak bir yatırım olduğunu söyleyerek sözlerini şu şekilde sürdürdü:
“Özellikle cam yapımında ve kimya endüstrisinde kullanılan soda külü günümüzde Kazakistan’a ithal ediliyor. Bunun için harcanan büyük bir döviz miktarı var. Dolayısıyla Kazakistan’ın soda külü tüketimini karşılama amacı ile kurulacak Qazaq Soda tesisinin, bugüne kadar yarattığımız sosyoekonomik etkiyi defalarca katlayacağına ve ülkenin ticaret açığını azaltacağına inanıyoruz.”
İnorganik kimyasal madde üretim üssü
Temeli Eylül 2021’de atılan ve temel mühendislik çalışmaları devam eden proje ile Kazakistan’ın 25 yıllık hayalinin de gerçekleşeceğine değinen Yıldırım, “Ülke soda ithalatçısı konumundan bölgenin lider soda ihracatçısı konumuna geçiş yapmış olacak. Soda külüne ilave olarak gerçekleştireceğimiz diğer kimyasal yatırımlarıyla da bölgeyi bir inorganik kimyasal madde üretim üssü haline getirmeyi hedefliyoruz” şeklinde konuştu.
Jambıl eyaletinde kurulacak olan Qazaq Soda’nın inşaatında 1500 işçi istihdam ediliyor. Fabrikanın üretime geçmesiyle beraber ise 300 işçi istihdam edilecek. Qazaq Soda’nın Kazakistan’da yerel ekonomiye katkısı bununla da sınırlı değil. Kazakistan’ın kamu iştiraki olan Kazgeology ile kurdukları beş ortak girişim (joint venture) yeşil saha madencilik projeleri olduğunu dile getiren Yüksel Yıldırım, “Yeşil saha projelerde bütçeler yüksek olmasa bile projelerin gerektirdiği sondaj faaliyetleri için yerel sondaj şirketleri kullanmamız, yerel jeologlar ve yerel haritacılarla çalışmamız, bizim sosyoekonomik etkimizin devamının bir göstergesidir” şeklinde konuştu.
Yıldırım, özellikle Voskhod Krom Madeni’nden sonra hükümet, bakanlıklar, valilikler ve yerel yönetimden gördükleri ilgiye bağlı olarak, Kazakistan’da yatırım fırsatları aramaya daha hevesli olduklarını aktardı. Qazaq Soda için de aynı ilgiyi gördüklerini anlatan Yıldırım, Cumhurbaşkanı Kasım Cömert Tokayev’e de projeyle ilgili bizzat bilgi verdiklerini belirtti.
