En az bir analist, Apple’ın duyurduğu yatırımın, şirketin zaten yapması beklenen harcamalarla örtüştüğünü belirtiyor. Üstelik, Apple kurucusu Steve Jobs ve CEO Tim Cook da yıllardır iPhone üretiminin ABD’de yapılmasının gerçekçi olmadığını vurguluyor.
Amerika’da bu Kadar mühendis yok
Walter Isaacson’ın kaleme aldığı Steve Jobs biyografisinde, Jobs’un dönemin başkanı Barack Obama ile 2010 ve 2011 yıllarında yaptığı görüşmelerde konuyu açıkça dile getirdiği belirtiliyor. Jobs, Çin’de Apple için çalışan 700 bin fabrika işçisinin, sahada görevli 30 bin mühendisin desteğiyle üretim yaptığını ifade etmişti. “Amerika’da işe almak için bu kadar çok mühendis bulamazsınız” sözleri, ABD’nin üretim kapasitesine dair önemli bir uyarı niteliği taşıyor.
Tim Cook da benzer bir açıklamayı 2017 yılında yapmıştı. Fortune Küresel Forum etkinliğinde konuşan Cook, Çin’in artık ucuz iş gücü değil, yüksek teknik beceriler ve tedarik zinciri uzmanlığı sayesinde tercih edildiğini vurgulamıştı. Cook, “ABD’de takım mühendisleriyle bir toplantı yapmak isteseniz odayı dolduramayabilirsiniz ama Çin’de birden fazla futbol sahasını doldurabilirsiniz” diyerek, üretim kapasitesindeki farkın altını çizmişti.
Uzmanlar şüpheli
Öte yandan, ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick’in hafta sonu yaptığı açıklamalar da konunun karmaşıklığını ortaya koyuyor. Lutnick, yeni tarifelerin “iPhone üretmek için küçük vidaları sıkan milyonlarca kişilik bir işçi ordusu” ihtiyacına yol açabileceğini söyledi.
New York Times muhabiri Maggie Haberman, bu sözlerin ardından Leavitt’e doğrudan Trump’ın iPhone üretiminin ABD’ye taşınmasını mümkün görüp görmediğini sordu. Leavitt, “Kesinlikle. Bunu yapmak için işgücümüz, kaynaklarımız ve emeğimiz olduğuna inanıyor” yanıtını verdi.