Kahramanmaraş merkezli depremlerin birinci yılında acılarımız ilk günkü gibi taze.
Peki, son 1 yılda deprem konusunda gereken dersler alındı mı?
Cevabımız 1999 Gölcük depremi ile aynı…
Depremlerden kaçış yok. Nüfusumuzun yüzde 60’ı yıkıcı deprem kuşağı üzerinde yaşıyor.
Yapı stoğumuzu yenilemek zorundayız. Bunu yaparken de sıkı denetimi elden bırakmamalıyız.
Kentsel dönüşüm konusunda halen gereken adımlar atılmıyor. Toplumsal bilinç de daha tam olarak oturmadı.
Evini yaptırmak isteyenler de yüksek maliyetler karşısında ne yapacağını bilmiyor.
Tam bu noktada bazı ilçe belediyeleri imar artışına gitti.
Artı 1 kat imar artışı binlerce evin kentsel dönüşüme girmesine katkı sağlayacaktır.
Üsküdar’da parsel birleştirip 800 metrekareye çıkınca artı 1 kat imar hakkı verilecek. Burada otopark şartı da getirildiği için gayet faydalı. Binaların yeni mimarisi ve bahçe düzenlemelerini de ekleyince vatandaşlar için güzel bir yaşam alanı olacağını söyleyebiliriz.
Bina maliyetinin önemli bir kısmı buradaki ek kattan karşılanacak. Genelde en üst katları müteahhitler alıyor ve dubleks inşa ederek satışa çıkarıyorlar.
Üsküdar Belediyesi’nde artı 1 kat kararı askıya çıktı. Mart ayı başında askıdan inip resmileşecek.
Bu uygulama bir ilk de değil üstelik… Farklı ilçelerde başka kurallarla bu sistem uygulanıyor. Maltepe’de de mesela artı 2 kat verilmesi gündeme gelmişti.
Elbette fazla katlar kalabalığı, şehrin yoğunluğunu artıracaktır.
Ama öyle tepkiler gösteriliyor ki hayret ediyorum. “Kuralına göre” yapılan yeni evlerin 1 kat fazla olması deprem açısından riskli olmaz.
Yatay mimari hepimiz isteriz ancak şehrin merkezinde arsa kalmadı.
Üsküdar’da apartmanların çoğu 4-5 katlı. Sanki gökdelen dikiliyormuş gibi tepkiler veriliyor.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, asla yeni bir Fikirtepe yaratmamaktır.
***
Az önce vurguladığım konu, kuralına göre yapılan ve denetlenen yapılar gerekiyor.
6 Şubat depremlerinde Adıyaman ve Malatya’da yüzlerce yeni binanın yıkıldığını gördüm.
Malatya’da Bostanbaşı semtindeki lüks evler, şehrin yeni yüzü olmuştu. Son 5-10 yılda yapılan evlerin çoğu depremde ağır hasar aldı. Şimdi Bostanbaşı eski haline, yani bostana dönmüş durumda.
Bu yeni evlerin ortak noktası zemininin bozuk olmasının yanı sıra, hızlı yapılmasıydı. Kalitesiz malzeme, kimyasal özelliğini kaybetmiş beton ve en önemlisi denetimsizlik yeni evlerin ağır hasar almasına ve yıkılmasına neden oldu.
***
Müteahhite diyelim ki evinizi yaptırmak istiyorsunuz.
Metrekaresine 30 bin TL istiyorlar. Her ay üzerine dolar veya enflasyon farkı koyuyorlar.
Örnek olarak, eviniz brüt 120 metrekare. Şu an 3 milyon 600 bin TL’den el sıkıştınız. 15 ay sonra ev tesliminde bunun maliyeti 5 milyon lirayı geçer.
Eğri oturup doğru konuşalım, kim bu parayı verebilir?
Emeklilerin böyle bir şansı yok. Karı-koca çalışanlar dahi bu parayı ödeyemez.
Devletin Yarısı Bizden kampanyasındaki ödemenin sadece 750 bin TL olduğunu da hatırlatırım.
Bir an önce eski evlerin yıkılıp yenisinin yapılması gerekiyor. Özellikle İstanbul’da zamana karşı yarışıyoruz. Bilim insanları büyük bir depremin kapıda olduğunu bas bas bağırıyor.
Şu an artı 1 kat teşviki var ve bu kısa sürede uygulanabilir.
Ama yetmez. Başka uygulamalar da devreye girmeli. Alternatif kentsel dönüşüm çözümleri olmalı.
Unutmayın, zaman aleyhimize işliyor.
Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi’nden mezun oldu. Öğrenciyken, Cumhuriyet gazetesinde mesleğe başladı. İnsan hayatına dair haberler yaptı, fotoğraflar çekti. Bir dönem Avustralya'da gazetecilik yaptı. Türkiye'ye döndükten sonra Referans gazetesinde ekonomi gazeteciliğine adım attı. Küresel ekonomi, tarım, enerji, çevre ve reel sektör üzerine çalıştı. Daha sonra Dünya gazetesine geçti ve burada 3 yıldan fazla dış ticaret editörlüğü ve yazarlığı yaptı. Yeni Yüzyıl gazetesinin yeniden kuruluşunda ekonomi şefi olarak görev aldı ancak zayıf kurumsal yapı nedeniyle 3 ay sonra istifa edip Sözcü gazetesine geçti. Yaklaşık 8 yıl Sözcü’de muhabir, editör ve ekonomi müdür yardımcısı olarak görev yaptı. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti ve Ekonomi Gazetecileri Derneği (EGD) üyesi.
