Daha önceki yazılarımızda 2024 yılında Türkiye’ye gelen 52,6 milyon yabancının %81,6’sı olan 42,9 milyon kişinin Antalya, Edirne, İstanbul ve Muğla illeri sınır kapılarından yurda giriş yaptıklarından bahsetmiştik. Özellikle İstanbul ve Edirne illerinin yolcuların son durağı olmaması ihtimali bulunmakla birlikte kabaca metropol nüfusu kadar olan yıllık turist sayısının gerek kaynak kullanımı gerekse kapasite kullanımı açılarından çok sağlıklı olmadığı bir gerçektir. Bu yoğunluğun tüm Türkiye’ye yayılması daha sağlıklı olacaktır.
Bu yazımızda ise konuya başka bir açıdan bakmaya çalışacağız. Yukarıdaki tablo incelendiğinde toplam hacmin %73,5 kısmının 21 ülke turistleri tarafından oluştuğu, bunlardan 6 tanesinin ise ambargo uygulanan ülkelerden olduğu dikkat çekmektedir. (Veri bulunmadığı için Küba, Myanmar, Kuzey Kore ve Suriye tabloda yer almamaktadır.)
Ambargo ülkelerinden gelen turist sayısı 11,3 milyona ulaşmış bulunmaktadır. Ülkemize gelen turistlerin ortalama harcama tutarlarının 1000 $ civarında olduğu düşünülecek olursa sadece bu grup için 11,3 milyar dolar bir para hareketinden bahsediyoruz demektir. Söz konusu işlemler sistem içi ödeme araçları (EFT, FAST, havale, kredi kartı, banka kartı vb.) ile gerçekleştirilemeyeceğinden paranın nakit olarak getirildiği, sonra Türk Lirası’na dönüştürüldüğü, bazen de önce USD veya EUR dönüştürülüp arkasından TL’ye çevrildiği bir süreç söz konusu olmaktadır. Her durumda kayıtlı veya kayıtlı olmayan ciddi büyüklükte masraf, komisyon, kur farkı geliri oluşmaktadır. Aynı durum ülkemizde yaşayan yabancılar açısından da pek farklı değildir.
Ambargo uygulanmayan ülkelerden gelen turistler ise ödeme araçlarını kullanabiliyor olsalar bile caydırıcı olarak nitelendirilebilecek düzeyde komisyon, masraf ve oranlarla karşı karşıya bulunmaktadır.
Tıpkı az sayıda destinasyonda yoğunlaşmış turist hacmi probleminde olduğu gibi ödeme araçları konusunda da dürtme uygulamaları ile dağıtık ve daha sağlıklı bir işleyişe geçmek mümkündür. Bunun için teşvikler de dahil olmak üzere pek çok yönlendirici düşünülebilir.
Başta Dijital Türk Lirası olmak üzere genel olarak tüm dijital ödeme sistemleri bu sorunlar için ideal bir çözüm sunmaktadır. Dijital TL, devlet tarafından ihraç edilen, kağıt banknotlarla aynı işlevi gören bir değişim aracı olup, konu ile ilgili çalışmalar 2. faza başarılı biçimde ulaşmıştır. Proje tamamlandığında yetkilendirilmiş kuruluşlar aracılığıyla isteyen herkes Dijital TL alabilecek ve tüm alışverişlerde kullanabilecektir. Benzer şekilde e-cüzdan uygulamaları günden güne gelişmektedir.
Nihai hedef dünyanın herhangi bir yerinden bir turistin kendi ülkesindeki banka hesabının tanımlı olduğu bankacılık uygulaması aracılığıyla doğrudan Dijital TL satın alabilmesi veya kolaylıkla yaratabileceği bir cüzdan ile daha ülkemize gelmeden para birimimizi satın alabilmesinin sağlanabilmesi olmalıdır. Bunun için gerekli kanuni alt yapı, düzenlemeler ve en önemlisi teşvikler bütüncül bir şekilde tasarlanmalı ve uygulamaya alınmalıdır.
Günün sonunda sadece turistler için değil ancak TL satın alarak harcama yapmak isteyen tüm oyuncular için bahsedilen çözümlerin oluşturulacağı bir stratejinin benimsenmesi hem TL talebinin karşılanması hem kayıt dışı işlemlerin azaltılması, hem komisyon ve masraf gelirlerinin regüle edilmesi bakımlarından tüm taraflar için yararlı olacaktır.
1972 yılında İstanbul’da doğdu. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi'nden mezun olduktan sonra aynı üniversitede Personel Yönetimi alanında yüksek lisans yaptı, akabinde Yeditepe Üniversitesi'nde İngilizce İşletme Doktora programını tamamladı. İnsan Kaynakları Yönetimi alanında çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren ulusal ve uluslararası kuruluşlarda 30 yılın üzerinde görev yaptı. Çalışmalarına danışman, akademisyen ve eğitmen olarak devam etmektedir.
