EBSO Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar “Yönetilen ve yönlendirilen fiyatların enflasyon hedefiyle uyumlu artırılması, faiz indirimlerinde erken ve hızlı davranılmaması, kurdaki baskılamanın zamana yayılarak kaldırılması, istihdam ve ihracatın korumaya alınması da ekonominin iyileşmesine katkı sağlayacaktır” dedi.
Üçüncü Çeyrek Büyüme rakamların değerlendiren Ege Bölgesi Sanayi Odası(EBSO) Yönetim Kurulu Başkanı Ender Yorgancılar “Enflasyonla, para politikası ekseninde yoğun bir mücadele sürdürülüyor. Kısmi başarı da elde edildi. Nitekim 2024 yılına yüzde 64,8 TÜFE enflasyonuyla girilmişken, ekim sonunda bu oran yüzde 48,6’ya kadar düşürüldü. Bu süreçte ekonominin yavaşlamasına bağlı olarak cari açıkta da belirgin bir iyileşme yaşanmış ve geçen yılın Ocak-Eylül döneminde 36,1 milyar dolar olan cari açık bu yılın aynı döneminde 5,2 milyar dolara gerilemiştir. Böylesi sonuçların beklenen olumsuz yan etkileri ile karşı karşıyayız” ifadelerini kullandı.
“Ekonomide derinleşerek devam eden yavaşlama vardır”
Ekonominin ilk çeyrekte yüzde 5,3, ikinci çeyrekte yüzde 2,4 ve üçüncü çeyrekte yüzde 2,1 oranında büyüdüğünü belirten Yorgancılar “Bir önceki çeyreğe göre büyüme hızlarının ikinci ve üçüncü çeyrekte binde 2 oranında daralmaya işaret etmesi de dikkati çekmektedir. Bu verilere göre dördüncü çeyrekte ekonomide daha belirgin bir yavaşlama hatta küçülme olasılığı söz konusudur. Dolayısıyla, ekonomide derinleşerek devam eden yavaşlama vardır” diye konuştu.
Sektörel ve sosyal olarak önemli sonuçların yaşandığına dikkat çeken Yorgancılar “Yüksek faiz-düşük kur şeklinde özetlenebilecek politika çerçevesi ve geniş halk kitlelerinin reel olarak gerileyen satın alma gücü ekonomi yanında sosyal açıdan da önemli sonuçlar üretmektedir. Sektörel boyuttan bakıldığında ise ülkemizin lokomotif sektörü olan sanayinin gerek yılın ilk yarısı gerekse üçüncü çeyrekte en fazla bedel ödeyen sektör olduğu görülmektedir. Geniş toplumsal kitleler ve sanayi sektörünün çektiği sıkıntıların boşa gitmemesi için enflasyonla mücadelenin, maliye politikasının da desteğiyle, kararlılıkla sürdürülmesi gerekmektedir. Zira, enflasyonla mücadelede başarılı olmaktan başka çaremiz yok” diye konuştu.
“Sektör 2024 yılında son 5 yılın en kötüsünü yaşayacak gibi görünüyor”
Büyüme verilerindeki detaylara ilişkin değerlendirme de yapan Başkan Yorgancılar “Yılın üçüncü çeyreğinde üretim yönünden büyümeyi önemli ölçüde inşaat (% 9,2) ve tarım sektörünün, harcamalar yönünden ise özel tüketim (%3,1) ile mal ve hizmet ihracatının (binde 8) çektiği görülmektedir. Yatırımlardaki binde 8 oranındaki gerileme ise beklenen ancak endişe veren bir gelişme olmuştur. Sanayi sektörü bu yılın ilk çeyreğinde yüzde 4,2 oranında büyürken ikinci çeyreğinde yüzde 1,6 ve üçüncü çeyrekte de yüzde 2,2 oranında küçülmüştür. Böylece sektör yılın dokuz aylık bölümünde binde 6 düzeyinde küçülmüştür. Dolayısıyla, 2024 yılının 2. ve 3. çeyreğinde sanayi sektörünün gösterdiği performans oldukça düşündürücüdür. Son çeyrekte de sektörün küçülmesi olasılığı oldukça yüksektir. Dolayısıyla sektörümüz 2022 ve 2023 yıllarındaki yavaşlamanın ardından 2024 yılında son 5 yılın en kötüsünü yaşayacak gibi görünmektedir” dedi.
Sanayi sektörünün istihdam yaratmaya devam ettiğini sözlerine ekleyen Yorgancılar “TÜİK verilerine göre yılın üçüncü çeyreğinde sanayi sektöründe reel brüt ücretler, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 12,9 oranında artarken kişi başına emek verimliliği yüzde 2,5 oranında gerilemiştir. Böylece sektörde emek maliyeti çok yüksek oranda artmıştır. Buna rağmen yılın üçüncü çeyreğinde sektörde istihdam 124 bin kişi yani sadece yüzde 1,9 oranında artmıştır. Dolayısıyla kalıcı istihdamın en yoğun olduğu sektörde sanayicilerimiz yeni istihdam yaratmaya devam etmiştir. Bu çeyrekte ayrıca kur artışlarının maliyetlerin altında kalmasına rağmen imalat sanayi sektörü ihracatında yüzde 4,5 oranında artış yaşanmıştır. Dolayısıyla sanayi sektörü için yılın üçüncü çeyreğinde içinde bulunduğu zorlu koşullara rağmen kendinden beklenenleri fazlasıyla yerine getirmiştir” şeklinde konuştu.
“Yatırımlar üçüncü çeyrekte binde 8 oranında küçüldü”
Yatırımlardaki gelişmelere de dikkat çeken Yorgancılar “Yatırımlar yılın ilk çeyreğinde yüzde 9,0, ikinci çeyreğinde ise binde 8 büyürken üçüncü çeyrekte binde 8 oranında küçülmüştür. Ayrıca yılın üçüncü çeyreğinde inşaat yatırımları yüzde 9,4 oranında büyürken makine ve teçhizat yatırımlarının yüzde 8,6 gibi yüksek bir oranda küçülmesi söz konusu olmuştur. Böylece yılın ikinci çeyreğinin (% 5,4) ardından üçüncü çeyrekte de makine ve teçhizat yatırımları önemli oranda gerilemiştir. Bu gelişme yarınların ihtiyaçlarına hazır olmak için yatırım teşviklerinde konjonktürel koşullar çerçevesinde yeni bir yaklaşım geliştirmenin gereğine işaret etmektedir” dedi.
Türkiye’nin yapısal sorunları ile politika tercihlerinin bileşiminden oluşan zorlu bir süreçten geçtiğine dikkat çeken Yorgancılar “Dünün tecrübeleri ile geleceğin bilgisini sentezleyen, tüm sektörleri ve sosyal kesimleri eşanlı dikkate alan, dünya ekonomisinde 2. Trump döneminin olası yansımalarını içeren bir perspektif çerçevesinde güçlü bir ekonomi programına ihtiyacımız bulunuyor. Dolayısıyla Ekonomik ve Sosyal Konsey’in etkin olarak devreye alınması ve ortak akıl ile geliştirilecek politikaların nimet-külfet dengesini koruyarak tüm kesimlerin desteğini alması başarı için önemli bir adım olacaktır. Yönetilen ve yönlendirilen fiyatların enflasyon hedefiyle uyumlu artırılması, faiz indirimlerinde erken ve hızlı davranılmaması, kurdaki baskılamanın zamana yayılarak kaldırılması, istihdam ve ihracatın korumaya alınması da ekonominin iyileşmesine katkı sağlayacaktır” diye konuştu.
