2022 yılının sonunda, NFT popülerliği gözle görülür biçimde düşüş yaşadı. Bu durum pratik kullanım eksikliği, çok sayıda dolandırıcılığın ortaya çıkması da dahil olmak üzere çeşitli faktörlere bağlanabilir. Ancak, NFT’ler hâlâ canlı. İniş, çıkışlarıyla birlikte, basit takas token başlangıcından beri muazzam gelişti ve konsept daha sağlam kullanım senaryolarına uyarlandıkça kitlesel ilgi çekmeye başladı.
NFT, (non-fungible token) değiştirilemez token anlamına gelir. Kopyalanamayacakları gibi yok edilemezler. Jetonların kriptografisi, dijital olarak temsil edilebilecek her şeyin NFT’lere dönüştürülmesine imkan tanır. Aynı zamanda sahibinin orijinal sertifikası tek sahibi olduğunu kanıtlar.
10 dolarlık banknotu başka bir 10 dolarla değiştirebilirsiniz çünkü her iki banknot da aynı değere sahiptir, bunlar takas edilebilir. Aynı şey kripto varlık birimleri için de geçerlidir. NFT, sanat eseri gibi takası mümkün olmayan değerin en açıklayıcı örneğidir: Tekrarlanamaz, benzersiz, başka eserle değiştirilemez bir parçadır. Sanat, oyun, emlak, tedarik zinciri yönetimi ve sağlık alanlarından ayrı, diğer yeni kullanım örneklerine bakalım.
Üzerinize giyemediğiniz bir kıyafeti alır mıydınız?
“Temassız siber moda” mottosuyla adını duyuran Tribute isimli dijital moda evinin kurucusu Gala Marija Vrbanic, Vogue Amerika’ya verdiği bir röportajda en büyük motivasyonunun gerçek dünyada fizik kurallarından dolayı asla deneyimlenemeyecek kıyafetleri, sıfır atıkla, yani dijital olarak tasarlamak olduğunu anlattı.
İlham kaynaklarıysa The Sims ve Grand Theft Auto gibi bilgisayar oyunları. Yeri gelmişken, hatırlatmalıyım ki, milyar dolarlık endüstri olan oyun dünyası, bütün moda ekosistemini etkisi altına almış durumda. NFT’lerin en organik hâlini bulabileceğiniz oyunlardaki skin adı verilen avatar kostümleri, alternatif dijital kişilerin peşine düşen gamer’ların yanında, moda gönüllülerini, köklü markaları heyecanlandırıyor. Moda uygulamaları, dijital koleksiyon, giyilebilir ürünlerin oluşturulmasının yanı sıra kısmi token sahipliğini de içeriyor. Kısmi sahiplik sayesinde birçok yaratıcı, çalışmalarıyla tek bir sanal giyim eşyasına katkıda bulunabilir ve NFT satıldığında telif ücretlerini paylaşırlar.
Bir başka örnekte kültürel mirasın korunması konusu, Endonezya Turizm Bakanlığı, ülkenin zengin kültürel mirasının kayıtlarını NFT’lerle tutuyor. Spor dünyasında da NFT’lerin değişik örnekleri sergileniyor. Avustralya Açık Tenis, maç verilerini NFT’lerle değiştiriyor.
Canlı verilere dayalı blok zincirindeki eşleşme noktalarına sahip AO Art Ball NFT’lerinin tanıtıldığı ilk büyük tenis turnuvasıydı. Proje, dünya genelindeki insanlara, turnuva sırasında özel bir AO deneyimi yaşama fırsatı sundu. Başka hangi şekilde kullanılabilirler. Bir seçim veya spor etkinliği gibi bir olayın nasıl sonuçlanacağını tahmin etmek üzere NFT’ler tahmin pazarlarında işlem görebilirler. Yatçılık sektöründe de dijital devrimin izleri kendini gösteriyor. Geçtiğimiz yıl Cloud Yachts, dünyanın önde gelen süper yat tasarımcılarıyla ortaklık kurarak, NFT teknolojisini süper yat hizmetleriyle birleştirme çabasına liderlik etti.
Miami’de bir gece geçirmeye gücü yeten herkese üst düzey süper yat gezileri sunmak amacıyla 34 metrelik süper yatını tokenize ediyor. Alıcılar Cloud Yachts SuperYacht NFT’yi 500 $ karşılığında satın alabilirler; bu da onlara Nisan 2023’te başlayıp Nisan 2024’te sona erecek süre boyunca Miami çevresinde bir yolculuk garantiliyor. NFT’lerin etkisi finans sektöründe BBVA’nın, Madrid’de düzenlenen ‘Meta Dünya Kongresi’nde metaverse, web3, sanal ,artırılmış gerçekliğe adanmış sanatsal NFT veya takas edilemez ‘token’ koleksiyon ile karşımıza çıktı. Blockchain platformunda bir araya getirilen ilk koleksiyon, şehirlerdeki yeşil alanların geliştirilmesini destekliyordu. UNICEF ve Dünya Yaban Hayatı Fonu gibi kâr amacı gütmeyen kurumlar bağış toplama için NFT’leri başarıyla kullandılar.
Merkezi olmayan kripto varlık birimleri ve DeFi protokolleri, finans dünyasında değişime yol açtı. NFT’ler sayesinde blockchain başka sektörlerde etki yarattı. 2021’de sanat, koleksiyon ürünleri, dijital eğlence alanındaki NFT pazarı katlanarak büyüdü. Dolayısıyla bunlar, blockchain teknolojisinin benimsenmesini ve gelişimini destekleyen temel direklerdir, büyük olasılıkla dijital dünyadaki tüm geçici trendleri aşacaktır.
Blockchain teknolojisi ve NFT’ler sanatçılara ve içerik oluşturuculara ürünlerinden para kazanma konusunda eşsiz bir fırsat sunuyor. Örneğin, sanatçıların sanatlarını satmak için artık galerilere veya müzayede evlerine bağımlı olmaları gerekmiyor. Bunun yerine sanatçı bunu doğrudan tüketiciye NFT olarak satabilir ve bu da kârın daha fazlasını elinde tutmasına olanak tanır. Ayrıca sanatçılar, eserleri yeni bir sahibe satıldığında satışlardan belirli bir yüzde alacakları şekilde telif ücreti programlayabilirler.
İletişimci ve yazar Rachel Aysen Odacıoğlu, Türkiye'de bir kripto platformunda basın, proje ve halka ilişkiler görevini üstlendi. Kripto paralarla ilgili etkinlikler gerçekleştirdi. Çeşitli konularda dergilere yazılar yazdı. Aynı zamanda Türkiye'nin tanınmış markaları, global lüks markalara iletişim danışmanlığı görevini halen sürdürmektedir.
