2025 yılı, Türkiye ekonomisi için belirsizliklerin ve risklerin hakim olduğu bir dönem olarak öne çıkıyor. Ekonomi yönetimindeki mevcut politika tercihleri, özellikle kur müdahaleleri, enflasyonla mücadele ve dış ticaret dengesi üzerinde ciddi sorunlar yaratmaya devam ediyor. Kamu maliyesi ve yapısal reformlar konusundaki eksiklikler ise ekonomik kırılganlıkları artırıyor. Bu analizde, 2025 yılında Türkiye ekonomisini bekleyen temel riskleri ve sorunları ele alacağız.
1. Kur müdahaleleri: Piyasa dinamiklerinden kopuk uygulamalar
2024 yılı boyunca Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), döviz kurlarını kontrol altına almak için yoğun müdahalelerde bulundu. Bu müdahaleler, döviz kurunu stabil tutmak için yapılan rezerv satışları ve piyasa dışı uygulamalara dayandı. Ancak bu politikalar, dövize olan talebi baskılamak yerine daha fazla spekülasyona yol açtı.
- Rezervlerde erozyon: Türkiye’nin döviz rezervleri, bu müdahaleler nedeniyle ciddi şekilde eridi. Kurun doğal piyasa şartlarına bırakılmaması, orta ve uzun vadede sürdürülebilir olmadı ve döviz krizine yol açabilecek bir sürecin işaretlerini verdi.
2. Faiz politikası: Siyasi baskılar ve ekonomik gerçeklerden uzak bir strateji
2024 yılında faiz indirimleri, ekonomi yönetiminin büyümeyi canlandırma çabaları doğrultusunda devreye alındı. Ancak bu faiz indirimleri, enflasyonun yüksek seyrettiği bir ortamda ekonomiyi daha da kırılgan hale getirdi. Faiz oranlarının, ekonomik koşullar yerine siyasi baskılarla şekillendiği algısı, finansal piyasalarda güven kaybına neden oldu.
- Enflasyonun kontrolü zorlaştı: Faiz indirimleri, enflasyonun artış eğiliminde olduğu bir dönemde uygulandığı için fiyat istikrarını sağlamakta etkisiz kaldı. Enflasyonun yükselmesi, halkın alım gücünü ciddi biçimde zayıflattı.
3. Dış ticaret ve bütçe açığı: Gerçek rakamların ortaya koyduğu zorluklar
2024 yılında dış ticaret açığı ve cari denge üzerinde yapılan iyimser açıklamalar, reel verilerle örtüşmedi. Türkiye’nin özellikle enerji ve ara mal ithalatına olan bağımlılığı, dış ticaret açığının azalmasına engel oldu. Yükselen döviz kurları, ithalat maliyetlerini artırırken, ihracatın rekabet gücünü de zayıflattı.
- Bütçe açığı büyüyor: Kamu maliyesi politikalarının güdülememesi ve yolsuzlukların yüksek seviyede seyretmesi, bütçe açığını daha da derinleştirdi. Hükümetin bütçeyi dengeleme yönünde yeterli adımlar atmaması, 2025 yılında ekonomik dengeleri daha da bozabilecek bir unsur olarak öne çıkıyor.
4. Yapısal reformların eksikliği: Ekonomik kırılganlıklar derinleşiyor
Yapısal reformlar, Türkiye ekonomisinin kronik sorunlarını çözmek için kritik bir rol oynamakta. Ancak son yıllarda bu reformların hayata geçirilmemesi, ekonominin kırılganlıklarını artırdı. Özellikle hukuk, eğitim, işgücü piyasası ve vergi sistemi gibi alanlardaki eksiklikler, ekonomik büyümenin sürdürülebilirliğini tehlikeye atıyor.
- Yolsuzluk ve şeffaflık eksikliği: Kamu yönetiminde yolsuzluk seviyesinin artması ve şeffaflık eksikliği, hem yerel hem de uluslararası yatırımcılar için güven ortamını zedeledi. Yabancı sermaye girişlerinin azalması, döviz rezervlerindeki erozyonla birleştiğinde ekonomik istikrarsızlık riskini artırdı.
Sonuç: 2025’te Türkiye ekonomisi için belirsizlikler hakim
Türkiye ekonomisi, 2025 yılına girerken ciddi risklerle karşı karşıya. Kur müdahaleleri, piyasa dinamiklerine uygun olmayan faiz politikaları, yüksek enflasyon, dış ticaret ve bütçe açıkları ile yapısal reformların eksikliği, ekonomik büyümenin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor. Kamu maliyesinin etkin yönetilememesi ve yolsuzluk seviyesinin artması ise ekonomik zorlukları derinleştiren unsurlar olarak öne çıkıyor. 2025 yılı, Türkiye ekonomisi için köklü değişikliklerin gerekli olduğu bir dönem olacak.
Balıkesir Üniversitesi İnşaat Mühendisliği lisans mezunu. Beykent Üniversitesi'nde bankacılık ve finans alanında yüksek lisans yaptı. Uluslararası projelerde planlama ve bütçeleme departmanlarında çalıştı. Enflasyon Araştırma Grubu'nda (ENAG) ekonomi-finans çalışmalarına devam ediyor.
